چند سالی است که اصطلاح سلول های بنیادی و سلول های خون بند ناف را زیاد می شنویم و هر چند وقت یک بار، پیشرفت های علمی که بر اساس استفاده از این سلول ها انجام می گیرد، همه را شگفت زده می کند. اما آیا می دانید خون بند ناف چیست و چه فایده ای دارد؟

به گزارش خط اول هنگامی که نوزادی به دنیا می آید، بند ناف وی توسط پزشک بریده می شود و در اکثر اوقات دور ریخته می شود که حتی گاها به عنوان یک زباله بیولوژیک برای محیط پیرامون خطرساز نیز شده است اما با پیشرفت روزافزون علم، پزشکان دریافتند، علاوه بر مغز استخوان، خون بند ناف نیز منبعی غنی از سلول های بنیادی، بخصوص سلول های بنیادی خونساز است که می تواند در روند درمان بیماری های بدخیمی مانند تالاسمی، انواع سرطان های خون، بیماری های نقص سیستم ایمنی بدن و همچنین کم خون های مادرزادی که منشاء خونی دارد، مورد استفاده قرار گیرد.

از همین رو مدتی است نگه داری خون بندناف در کشورمان مورد توجه قرار گرفته و در حال حاضر در ایران علاوه بر سازمان انتقال خون و مرکز پیوند مغز استخوان بیمارستان شریعتی تهران؛ جهاد دانشگاهی نیز در این مسیر گام های بزرگی برداشته و یک بانک خون عمومی در پژوهشگاه رویان و یک بانک خصوصی بندناف در شرکت بن یاخته‌های رویان براه انداخته تا با ذخیره سازی خون بند ناف در حقیقت سلامتی را برای خانواده ها پس انداز کنند.

اما وضعیت ذخیره سازی خون بندناف در گیلان چگونه است؟

دکتر محسن نساج معاون پژوهشی جهاد دانشگاهی گیلان و مسئول بانک خون بندناف در استان در این خصوص به خبرنگار خط اول گفت: از سال 1389 و پس از راه اندازی این بانک در گیلان، حدودا هزار نفر در آن عضو شده اند که البته این رقم با توجه به سطح کلان جمعیتی هنوز بسیار پایین است و امیدواریم با تبلیغات و فرهنگسازی این شیوه درمانی به زودی شاهد رشد روزافزون خانواده های ثبت نام کننده در این بانک باشیم.

وی افزود: بانک خون بندناف همانطور که از نام آن پیداست، شرایطی را فراهم می کند تا سلول های بنیادی موجود در خون بندناف تحت شرایط خاصی جمع آوری شده و در بانکی ذخیره شود تا اگر زمانی به سلول های بنیادی برای پیوند نیاز داشتیم ، این منبع ارزشمند براحتی در دسترس باشد و بتوان برای پیوند از آن استفاده کرد.

دکتر نساج ادامه داد: افرادی که در آستانه بچه دار شدن هستند می توانند در هفته بیست و ششم و در آستانه 9 ماهگی به دفتر بانک خون بند ناف گیلان مراجعه کنند و در آنجا توسط همکاران و کارشناسان مجرب ما مورد مشاوره رایگان قرار بگیرند و یک سری آزمایشات را که لازم هست انجام دهند و در صورت نبود مشکل خاص، قراردادی عقد شده تا در زمان زایمان، کارشناس خون گیری ما حضور پیدا کرده و در مدت زمان کمتر از 5 دقیقه خون بندناف را گرفته و در یک پک مخصوص بسته بندی کرده و به تهران برای آزمایشات ژنتیکی و میکروبی روی نمونه ارسال کند.

وی اظهار کرد: در صورت صحت نمونه در دمای منفی 196 درجه و در نیتروژن مایع فریز شده و نگهداری می شود. این سلول ها نامیرا هستند و حداقل تا 30 سال قابلیت استفاده دارند.لازم به ذکر است چون نمونه ها در نیتروژن مایع نگهداری میشوند هرگز با قطع برق یا اتفاقاتی از این دست از بین نمی روند.

معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی در خصوص مبالغ این قرار داد افزود: انعقاد قرار داد امسال با مبلغی در حدود 2 میلیون و 200 هزارتومان انجام شده که آنهم به دلیل نرخ آزمایشات خاصی ست که در این پروسه روی فرد انجام می شود و در سال هم یک شارژ 100 هزار تومانی برای نگهداری نمونه ها گرفته می شود، ضمن اینکه نمونه ها بیمه هستند و در صورت وقوع اتفاق خاص، 50 میلیون تومان خسارت به آنها پرداخت می شود.

نساج تصریح کرد: سلول‌های بنیادی ابتدایی‌ترین سلول سازنده بدن می‌باشند که در طول دوره رشد جنینی پرورش یافته و تبدیل به سلول‌های بالغ و خاصی می‌شوند که مسئول ساخت انواع بافت‌های بدن می‌باشند. سلولهای بنیادی که از خون بند ناف گرفته می شود، بسیار پرتوان و نامیرا می‌باشند و همچنین در اثر تکثیر پی در پی دچار پیری نمی‌شوند از همین رو توصیه می شود نمونه خون بند ناف ذخیره شده فقط برای کودکی که نمونه خون متعلق به او می باشد قابل استفاده بوده و برای سایر افراد به شرط تطابق خصوصیات ژنتیکی و همخوانی HLA آنها قابل پیوند می‌باشد. بنابراین توصیه می شود حتما برای فرزند دوم نیز به صورت جداگانه اینکار صورت گیرد.