آیت الله هاشمی رفسنجانی در یکی از آخرین سفرهای خود، پس از ده سال، اردیبهشت ماه سال جاری به استان گیلان سفر کردند و به بازدید از منطقه آزاد انزلی پرداخت، منطقه ای که خود در سال 1373 اولین سنگ بنای آن را گذاشته بود.

به گزارش خط اول استاندار گیلان در نشست برنامه ریزی استان به آخرین دیدار خود با آیت الله هاشمی رفسنجانی قبل از سفر گیلان اشاره کرد و گفت: در این دیدار پس از ارائه گزارشی از وضعیت گیلان، ایشان با اشراف کامل درخصوص موضوعات مختلف استان اظهار نظر و راهکارهایی مطرح کردند. دکتر محمدعلی نجفی با اشاره به اینکه واگذاری ۳۲۰ هکتار به منطقه ویژه اقتصادی در سال ۷۳ و ۷۴ با دستور ایشان انجام گرفت، افزود: نتایج این اقدام در توسعه‌ی استان و آینده‌ی درخشانی که برای آن متصور است به وضوح قابل مشاهده است.

آیت الله هاشمی در سفر سال 1375 خود به گیلان نیز به خواست و اراده مردم انزلی احترام گذاشته و ایجاد منطقه ویژه اقتصادی انزلی را در هیات دولت به تصویب رساندند.

به هرحال هاشمی در این دوران که لباس رزم از تن در آورده بود و قبای سازندگی بر تن کشیده بود، در اجرای هیچ طرح و برنامه ای " نه " نیاورده و تلاش کرد سنگ بنای آبادانی پس از هشت سال جنگ ویرانگر را در ایران زده باشد. ایجاد مناطق آزاد نیز یکی از آن طرح های بلندپروازانه بود ابتدا کیش و قشم و چابهار و سپس انزلی از این موهبت رییس جمهور وقت برخوردار شدند.

اکنون از آن زمان بیش از دو دهه می گذرد و آن منطقه ویژه اقتصادی تبدیل به منطقه آزاد انزلی شده که نقش به سزایی در جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی، توسعه بازارهاي مجازي و IT و همچنين فعاليتهاي گردشگري، اقتصادي، صنعتي و تجاري، ايجاد توان رقابت با بنادر كشورهاي حاشيه درياي خزر، برگزاري نمايشگاههاي بين المللي، ايجاد صنايع فرآوري تبديلي و بسته بندي محصولات كشاورزي و خدمات لجستيكی به این محصولات را دارد.

آیت الله در سفر اردیبهشت ماه خود به گیلان به همین مسائل اذعان داشت و گفت: در منطقه ای هستیم که می توانیم شرایطی ایجاد کنیم تا ایران به کانون داد و ستد منطقه خزر تبدیل شود.

آیت الله در این سفر سخنان مهمی ایراد داشتند که بد نیست در این مقال یادآوری شود؛ ایشان که جهت آغاز احداث چهار پست اسکله بندر کاسپین به این منطقه سفر کرده بود، گفت: قبل از شروع توسعه اقتصادی واقعی ایران و در اواخر جنگ به این نتیجه رسیده بودیم که منطقه آزاد باید فعال شود، البته قبل از ما دوبی و ابوظبی فعال شده بودند اما ما هم کارمان را شروع کردیم مردم انزلی اصرار زیادی داشتند که انزلی به منطقه آزاد تبدیل شود. آیت الله هاشمی گفت: در چند سال گذشته اشتباهات اساسی داشتیم که تحریم شدیم. در عین حالی که خزانه پر بود اما استفاده نشد. آن فرصت از دست رفت و دوباره دولتی به روی کار آمد که همان تفکرات توسعه و سازندگی بعد از جنگ را دارد.

رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام از ایران به عنوان بهترین منطقه در اطراف خزر نام برد و با اشاره به وجود چند بندر نیز در حاشیه دریای خزر گفت: باکو و ترکمنستان نیز امتیازات خاص خود را دارد ولی ما به لحاظ موقعیت طبیعی بهتر از آنها هستیم. آیت الله هاشمی تصریح کرد: بعد از متلاشی شدن شوروری و آزاد شدن قفقاز و آسیای میانه اصرار داشتند دبیرخانه کشورهای حاشیه خزر در ایران باشد تا از فضای خوب طبیعی آن استفاده شود چونکه خود آنها اعتراف داشتند که ایران بهشت است.

وی با بیان اینکه در اواخر دولت من زمزمه فعالسازی کریدور شمال جنوب آغاز شده بود، یادآور شد: الان زمان مناسبی است برای فعال سازی است ارتباط ما با روسیه بهتر از گذشته شده و روسها منزوی شده اند و دیگر آن شرایط گذشته را ندارند و باید کریدور شمال جنوب را به عنوان نقطه جدید جاده ابریشم قرار دهیم . آیت الله هاشمی با تاکید بر اینکه  باید سواحل خزر را برای توسعه گردشگری اماده کنیم، گفت: منطقه ازاد انزلی بار دیگر به موقعیت قابل قبولی در سطح پیشرفت دنیا پیدا می کند. هرچند می دانیم اسکله ساختن در خزر سخت و متفاوت با جنوب است.

وی با بیان اینکه در گذشته حضور بخش خصوصی با این وسعت را نداشتیم خاطرنشان کرد: وقتی بخش خصوصی در این منطقه ۳۰۰ میلیارد تومان هزینه می کند نشانگر ظرفیت بالایی است راه اهن بالاخره در حال عملیاتی شدن است. از دولت ما شروع شد و تا امروز به این مرحله رسیده است. رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: تعداد زیادی از کشورهای شمال ایران در خشکی محصورند و آرزوی ارتباط با آبهای جنوب را دارند و برای عبور باید از دریای سیاه بگذرند و امروز ما در شرایطی قرار داریم که علاوه بر طراحی و اجرا می توانیم ابزار را نیز تهیه کنیم.

آیت الله هاشمی اظهار داشت: من فکر می کنم هماهنگی بین دستگاه ها برای اجرای طرحهای اساسی مطلوب نیست منطقه آزاد یعنی این که بدون هیچ مانعی با تصمیم مدیر آن واقعا بتواند تولید و صادرات داشته باشد. وی در ادامه افزود: ما در جنوب نیز به توسعه منطقه آزاد اروند احتیاج داریم. در زمان جنگ آبادان و خرمشهر بطور کامل منهدم  و سرمایه گذاران فرار کردند.

وی با تاکید بر اینکه همکاری محیط زیست با منطقه آزاد انزلی بسیار ضروری است یادآور شد: اینجا با  حدود سه سال فعالیت در آینده می تواند به منطقه ای فعال و پر نشاطی تبدیل شود. رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام  تصریح کرد: بزرگراه گیلان قزوین و خط ریل باید مهیا شود تا تردد برای مردم و خارجی ها اسان شود. ما خطوط ارتباطیمان را که زمینه آن در همینجا است اماده کرده ایم . فیبر نوری ۲۰ سال پیش طراحی شد اما امروز صادرات ان را داریم.

البته آیت الله دغدغه محیط زیستی فراوانی نیز داشت و در بازدید از تالاب انزلی و پارک ملی بوجاق گفت که پیشنهاداتی برای رفع آلوگی تالاب به استان ارائه داد که انجام آن کمک بزرگی به منطقه می کند علاوه بر این بر همکاری منطقه آزاد و سازمان محیط زیست استان تاکید کرد تا از پارک ملی بوجاق، این ثروت بزرگ، به بهترین نحو استفاده شود.

این بزرگوار همیشه نهضت جنگل را می ستود و معتقد بود: اقدام میرزا کوچک خان جنگلی و یارانش صفحه پرافتخاری در تاریخ ایران است. آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، در آستانه نود و پنجمین سالروز شهادت میرزا کوچک خان جنگلی، به تشریح شرایط ایران در مقطع نهضت جنگل پرداخت و گفت: میرزا و یارانش در مبارزات مسلحانه خود در شمال، به این نتیجه رسیده بودند که باید سنگی در دریای اتفاقات استعماری و استبدادی بیندازند تا موج ایجاد شده از اقدام آنها، روزی به ساحل برسد و مردم را آگاه نماید.

در بحبوهه جنگ نیز آیت الله احسانبخش، سنگ صبوری بهتر از آقای هاشمی ندید تا گلایه برخی متحجران غیر گیلانی را که برای گیلان (مثلا) دل می سوزاندن را پیش آنان ببرد، این مهم در کتاب خاطرات آیت الله آمده است.

اما نقطه عطف همه لینک های ارتباطی آقای هاشمی با گیلان را می توان در خوابی که آیت الله محمدی ری شهری دید خلاصه کرد، آیت الله محمد محمدی ری شهری تولیت آستان حضرت عبدالعظیم(ع) در کتاب خاطراتش از خوابی که سال خاص ۱۳۸۸ در مکه و در ایام امیر الحاجی دیده بود سخن گفته که در آن خواب از مرحوم آیت الله العظمی بهجت شنیده است که « برای حل مشکلات اخیر از آقای هاشمی رفسنجانی استفاده کنید.»

در هر صورت آیت الله هاشمی اگرچه جسمش از بین ما رفت اما روحش و روشش همیشه در بین ما زنده هست، اردیبهشت ماه که بخاطر ضیق وقت و فشردگی برنامه ها نتوانستند با مردم گیلان دیدار داشته باشند از مردم شهرهای مختلف استان عذرخواهی کردند و اظهار امیدواری کردند که در فرصت های مناسب با آنان دیدار خواهند کرد اما اجل مهلت ایجاد این فرصت مناسب را نداد.