همواره از محیط­های ورزشی با عنوان اماکنی مقدس نام برده می­شود و دلیل این مدعا چیزی بجز وجود روح پهلوانی در این محیط­ها و بالطبع سبک زندگی سالم نیست. از همین روی باشگاه ورزشی را خانه دوم نیز می­نامند.

امروزه بسیاری از والدین با اطمینان خاطر، فرزندان خود را در رشته­های مختلف ورزشی ثبت نام کرده با امید به اینکه فرزند دلبندشان علاوه بر سرگرم شدن و تخلیه صحیح انرژی و شاید هم کشف استعداد نهفته ورزشی، ضمن حضور در چنین محیطی به سبک زندگی سالم عادت کند.

اما همواره چنین نیست...

اخیرا در خبرها از مرگ دلخراش نوجوانی 15 ساله با نام مستعار بردیا بر اثر خودکشی خبردار شدیم. نوجوان مستعد و ورزشکاری که سال گذشته بعلت صدمات ناشی از آسیبهای روانی پس از مورد تجاوز قرار گرفتن توسط مربی سرشناس خود در باشگاه، اقدام به خودکشی کرد. البته وی در این اقدام ناموفق بود و در همان زمان برخی از رسانه­ها به این موضوع پرداختند و خواستار رسیدگی و توجه بیشتر به این موضوع شدند و حتی فرضیه احتمال اقدام مجدد به خودکشی یا انتقام را مطرح کردند، اما به دلایلی همچون حفظ آبروی خانواده ورزشکار و یا احترام به شان مربی ملی پوش و یا به هر دلیل دیگر، این قضیه پیگیری نشد تا امروز شاهد شنیدن خبر ناگوارتری یعنی خودکشی مجدد باشیم که قطعا در صورت توجه می­توانست نتیجه دیگری رقم بزند.

هدف از نوشتن این مقاله متهم و محکوم کردن شخص خاصی نیست بلکه آگاهی­رسانی بیشتر جهت پیشگیری و راههای مقابله با این پدیده مخرب می­باشد. چه بسا که بردیاهای بسیاری در این شهر، استان و این کشور وجود دارند که به دلایل مختلف این مساله را پنهان کرده و با آن زندگی می­کنند.

آزار جنسی، تعرض و یا تجاوز جنسی، پدیده ای است که متاسفانه زمزه­های آن چندین سال است که در محیط­های آموزشی و ورزشی بصورت جسته و گریخته به گوش می­رسد. پدیده­ای که از عواقب زیانبار آن می­توان به افسردگی، سرخوردگی، خود مقصرپنداری و سرزنش خود اشاره کرد که خود این عوارض می­تواند پایه گذار اختلالات روانی و شخصیت در نوجوان شود و این امر در نهایت منجر به تبدیل جامعه­ای سالم به جامعه­ای بیمار می­شود. پژوهشهای بسیاری تایید کرده اند که اکثر قاتلان زنجیره­ای در دوران کودکی مورد تجاوز یا آزار جنسی قرار گرفته اند و این امر پایه­گذار اختلالات شخصیتی همچون شخصیت ضد­اجتماعی بوده است. بسیاری از رفتارهای خشونت­آمیز، اعتیاد، سو مصرف مواد، سرپیچی از قانون و هنجارشکنی از آثار مورد سو­استفاده قرار گرفتن در دوران کودکی است.

در گذشته غالبا شاهد رفتارها و برخوردهای توهین آمیز مربیان با ورزشکاران در تمامی سطوح بودیم که همین امر باعث سرخوردگی، استرس، خود کوچک پنداری و نهایتا کناره­گیری بسیاری از استعدادهای بالقوه می­شد که خوشبختانه امروزه کمتر شاهد چنین رفتارهایی هستیم.

پیشگیری قبل از وقوع همیشه بهترین راه مقابله است. این جمله به این معنا نیست که مانع حضور فرزندانمان در محیطهای آموزشی یا ورزشی شویم، بلکه با برنامه ریزی صحیح می­توان به این مهم دست یافت.

اولین گام برای غلبه بر چنین اتفاقاتی، غربالگری مربیان و تایید سلامت روانی ایشان جهت حضور در اماکن ورزشی می­باشد. صرف داشتن مدرک مربیگری یا سابقه عضویت در تیم ملی و حتی داشتن سوابق متعدد قهرمانی در سطوح بین المللی، نمی­تواند توجیهی بر فعالیت در عرصه ورزشی باشد. از همین روی الزام به گذراندن آزمونهای ارزیابی شخصیت و غربالگری و همچنین گذراندن دوره­های روانشناسی ورزشی پیش از دریافت مجوز مربیگری همچنین گذراندن سالانه این قبیل آزمونها جهت تمدید مجوز فعالیت، می­تواند تا حدود بسیار زیادی از حضور مربی­نماها و افراد سودجو به محیط ورزشی جلوگیری کند.

گام دوم، شرکت والدین در دوره­های فرزندپروری جهت آگاهی نسبت به این موارد و همچنین نحوه صحیح حمایت و رفتار با کودکی که مورد تجاوز قرار گرفته است، می­باشد. والدین در صورت آگاهی داشتن نسبت به شرایط می­توانند با آموزش به فرزندان خود و مهیا کردن فضای ایمن، به کاهش این دست حوادث کمک کنند.

از آنجایی که اکثر تجاوزها توسط افراد نزدیک و آشنا روی می­دهد و فرد متجاوز معمولا با تهدید یا وعده­های واهی از مطلع شدن خانواده کودک جلوگیری می­کند، گام سوم و نهایی، شرکت کردن ورزشکاران نوجوان در جلسات مشاوره و دیدن آموزش جهت شناخت رفتار افراد منحرف، مقابله با فرد متجاوز و یا در صورت مورد آزار قرار­گرفتن، نحوه اطلاع دادن به خانواده بدون توجه به تهدیدها است.

با رعایت همین سه مرحله می­توان امیدوار بود تا شاهد کاهش تجاوز و آزار جنسی کودکانمان در باشگاهها و اماکن ورزشی باشیم. اگر خانواده بردیا به این موضوع آگاه بودند و یا اگر بردیا پس از این حادثه تحت مشاوره و روان درمانی قرار گرفته بود، شاید امروز دیگر شاهد خبر خودکشی و از دست دادن یکی از استعدادهای ورزشی نمی­بودیم و خانواده­ای در غم از دست دادن فرزندش به سوگ نمی­نشست.