آنچه امروز در طبیعت و محیط زیست می بینیم می تواند بعد تاریک تر سرشت بشری را نشان دهد؛ در فرهنگ ایرانی آب سرآغاز حیات و بن هستی است و نقش آفرینندگی دارد؛ حوض و استخر در باغ های ایرانی و حتی در خانه های کهن ایران زمین اهمیت زیادی داشت.
مارکز در عشق سال های وبا می گوید: دنیا را باید کمی بهتر از آنچه تحویل گرفته ای تحویل دهی، خواه با فرزندی خوب، خواه با باغچه ای سرسبز، خواه با اندکی بهبود شرایط اجتماعی و اینکه بدانی حتی فقط یک نفر با بودن تو ساده تر نفس کشیده است یعنی تو موفق شده ای.
در فرهنگ ایرانی آب، سرآغاز حیات و بن هستی است و نقش آفرینندگی دارد؛ حوض و استخر در باغ های ایرانی و حتی در خانه های کهن ایران زمین اهمیت زیادی داشت. باغ بزرگ هزار جریبی در اصفهان یادگار دوره صفویه ، دارای 500 فواره بوده است، در برخی مواقع یک سیب سرخ را در دهانه فواره می نشاندند تا بالا و پائین برود و رقص آب را زیباتر کند. در مواردی دیگری آب از دهان یک شیر بیرون می جست و به استخری که به آن متصل بود سرازیر می شد. در ایران باستان رودخانه ها و چشمه ها و دریاچه ها دارای جایگاه آیینی و اعتقادی بودند. در قرآن کریم آیه «وجعلنامن الماء کل شی حی» و هر چیز زنده ای را از آب پدید آوردیم - 30 سوره انبیاء - بر آفرینندگی و قداست آب صحه می گذارد گاهی از صفت ذاتی آب در پاکی و تطهیر نیز سخن به میان می آید.
کتاب کوچه شاملو با مدخل آب آغاز می شود. از مهم ترین آثار سهراب سپهری صدای پای آب است.(می بینم خواب بودایی در نیلوفر آب) نقش آب در شکل گیری افسانه ها و اعتقادات تا قصه ها و ضرب المثل ها و شعرها و نذرها موثر بوده، بهشت با جویبارها و چشمه ها پاداش نیکوکاران بوده است. مورخ و پژوهشگر معاصر محمدعلی همایون کاتوزیان در کتاب های خود درباره تاریخ ایران، وضع آب را مهم ترین عامل شکل گیری مناسبات سیاسی و اجتماعی می داند. نظریه جامعه کوتاه مدت او به وضع کم آبی و وابستگی همه امور ایرانیان به آب باز می گردد. همیشه آب نشانه روشنی بوده است و طبیعت در چهره ای زیبا و روشن و زلال در هنر ایرانیان جلوه گری دارد.
بی شک مطالبه گری به حق احیای تالاب بین المللی انزلی با یک ساختار فرهنگی اصرار ورزیدن بر حفظ و حراست از این موهبت الهی است که در فرهنگ عمومی بین نخبگان سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و هنری و ورزشی با استقبال چشمگیر رو به رو شد و بازتاب ها نشان دهنده این اصل هستند که سرنوشت مردم همیشه به مطالبه گری پیوند خورده است.
این هم گرایی حول یک چارچوب فکری و برنامه عملگرایانه همه را گرد هم جمع نمود و به دور از منافع شخصی و هیجانات شعله ور فرصتی ایجاد نمود تا مشارکت عمومی سالم و در خور شان قداست آب رخ دهد.
در پویش ها، مردم در صفوفی به هم پیوسته و با هوشیاری و بصیرت اقدام به یک حرکت جدید نمودند. مردمی که بختگان، شادگان، پریشان و هامون خشک شده و ارومیه بد حال را دیدند و از کاهش چشمگیر عمق تالاب انزلی گلایه کردند. حق نیست آنچه بر سر تالاب ها آمده را بر گردن خشکسالی بیندازیم به راستی مسئولین غفلت کرده اند ما غفلت کرده‌ایم.
تجربه نشان داده است مطالبه گری با ابزار فرهنگ و هنر سخت اما قابل تحقق است. هدف جشنواره فرهنگی ادبی هنری تالاب دوخان با گستره ملی تاکید بر پیوند ذاتی طبیعت با زندگی و سلامت روحی و جسمی انسان است و فرصتی نیکو ایجاد شد تا بیش از پیش انسان بداند باید در اندیشه و رفتار خود با محیط زیست تجدیدنظر نماید.
آری آینده محیط زیست ایران به نحوه رفتار ما با آن و تغییر شیوه زندگی انسان وابسته است و او باید خود را فاتح زمین نداند. شعار تغییر رفتار نسبت به طبیعت و دعوت به دوستی با محیط زیست آن قدر اهمیت دارد که باید آن را شعار فرهنگی نامید و انجام فعالیت های فرهنگی نیازمند اجماع عمومی و بهره مندی از نظرات و آراء و اندیشه های مختلف است.
در این بین استفاده صحیح از فضای مجازی با صفوف به هم پیوسته و اتحاد مردم و نخبگان از نقاط قوت این جشنواره بود. مطالبه گری یک موضوع به حق در فرهنگ اسلامی است؛ ما با ایجاد فرهنگ سالم پی گیری خیر مشترک و منافع عمومی با رعایت شرافت اخلاقی و با حرکت در مجاری قانونی و ادبیات سره با ایجاد جو مناسب فرصت بهره برداری از کاستی ها را به دشمن نمی دهیم؛ مسئولین هم به دور از جناح بندی و دسته بندی سیاسی و بدون در نظر گرفتن حب و بغض، حل مشکلات معیشتی و محیط زیستی مردم را بیش از پیش باید در اولویت قرار بدهند.
