با احتساب جلساتی که در زمان تعیین شهردار و برگزاری جلسه استیضاح شهردار و تعیین رییس شورا لغو شد، شورای اسلامی شهر رشت به رکورد قریب به بیست جلسه برگزار نشده نزدیک شد که در کل کشور و در کل چهار دوره شورا بی نظیر است.

به گزارش خط اول در فرهنگ واژگان، شورا به معنای مشورت، رایزنی و جمعی که برای مشورت گرد هم می آیند تعریف شده است. شورا اصطلاحی است اسلامی که ریشه در آموزه های قرآنی و سنّت نبوی دارد و دو بار در قرآن مجید بعنوان عملی شایسته یاد شده است. اهمیت شورا تا آنجاست که نام چهل و دومین سوره قرآن مجید «شورا» است. در همین سوره است که خداوند یکی از نشانه های اهل ایمان را مشورت می داند اما ظاهرا اعضای شورای اسلامی شهر رشت به تنها چیزی که اعتقاد ندارند مشورت است. آنها به جای آنکه حلال مشکلات باشند گاهاً خودشان به مشکل اساسی بدل شدند. جابجایی پی‌درپی شهرداران، عدم هماهنگی در انتخاب کمیسیون‌ها، فقدان صبر، برای اینکه برخی از پروژه‌ها و اقدامات زمان بر است و نیازمند ثبات مدیریتی است که متأسفانه به جنگ میان اعضای شورا و لایه‌های پنهان آنان تبدیل شد و نهایتاً برخورد فراکسیونی با شهردارانی که انتخاب می‌شدند و فرصت نمی‌کردند دست به اقدامات بلندمدت بزنند، همه و همه باعث شد حتی افتضاحات شورای سوم هم در مقابل چالش های شورای چهارم به حاشیه رود. شورای شهر نهاد نوپایی است که در مدت 18 سال از ظهور خود اگر چه نقطه عطفی در مدیریت محلی کشور محسوب می شود ولی با بی توجهی دولتمردان نتوانست به جایگاه اعلای خود دست پیدا کند. شوراهای شهر به ویژه در شهرهای بزرگ و کلانشهرها همواره با اتهام سیاسیگری و اعمال سلیقه های سیاسی به حاشیه رانده شد، در حالی که این نهاد مردمی می تواند قویترین تشکیلات مدیریتی در کشور باشد.

 اولین دوره شورا؛ دوره کلاه شاپوها

اولین انتخابات رسمى شوراها بر اساس قانون اساسى روز هفتم اسفند 1377 یعنى 20 سال پس از پیروزى انقلاب اسلامی در چارچوب برنامه توسعه سیاسى و گسترش نهادهاى مدنى و مشارکت عمومى برگزار شد، نه نفر در رشت توسط مردم برگزیده شدند و در روز نهم اردیبهشت 1378 نیز با حضور حمید امیدی، فیاض زاهد، پرویز شریفیان، اسماعیل حاجی پور، فرنگیس عندلیب، سروش اکبرزاده، فرهمند پورعلی، محمدحسین شاهکویی و کبری بلوکی مقدم که بعدها با استعفای دو تن از اینها حسینعلی عاطفی و مهدی الطافی نیز به جمع آنان اضافه شدند اولین جلسه شوراى اسلامی شهر رشت برگزار شد. اگرچه انتخاب شریفیان و تا حدودی عندلیب حضور چشمگیر مردم کوچه و بازار را در انتخابات شورا نشان می داد ولی سوابق نشان می دهد اولین دوره شورا از لحاظ تحصیلات در سطح بالایی بود که علیرغم حضور گرایش های مختلف فکری و سیاسی، تمام تلاش خود را می کردند تا با وفاق و همدلی خط به خط قانون شوراها را مطالعه کنند و آن را اجرا کنند. اولین های رشت در شورا تنها یکبار شهردارشان را تغییر دادند و طی آن مرتضی شگفت را جایگزین رحمت حمیدی که پیش از آنها متصدی شهرداری بود کردند و تا آخر از وی حمایت کردند. نوپایان شورا در رشت نیز به مثابه کشور قسمت اعظم این چهار سال را در حال بررسی وظایفشان بودند و کمتر وقت کردند به مرحله اجرا نیز قدم بگذراند.

 دومین دوره شورا، تغییر پی در پی شهردار

بیش از نیمی از اعضای شورای اول که حالا صاحب جایگاهی شده بودند به مناصب بالاتری دست یافتند و تنها چهره تکراری شورای دوم سروش اکبرزاده بود که در کنار محمدحسن عاقل منش، طهماسب جعفری، غلامرضا وطن خواه، حجت الاسلام محمد حسن خواه، احمد مباحی، ابراهیم رئوف حق پرور، محمود ایزددوست و محمد رضا قاسمی اعضای شورای دوم را تشکیل می دادند. در این دوره از شورا مسئولیت تعیین نرخ وسایل حمل و نقل عمومی و خدمات دولتی و همچنین اخذ ورودی به پارکها و سینماها و غیره از موضوعات و کارهای اساسی شورا بود!!! اما هر چه تلاش کردیم این دوره را آرام ترین دوره شورا بنامیم نشد، آنها با تغییر پی در پی شهردار آنهم چهار بار تقریبا رکورد بی نطیری از خود بجا گذاشتند و اینجا بود که فهمیدیم شورایی نیز وجود دارد. رحمان انصاری، اصغر شکرگذار، رضا ساغری و رضا خاکسار شهرداران این شورا بودند البته محمد نعمتی مدیر وقت سازمان آتش نشانی نیز چهار بار بین این شهرداران به سمت سرپرست شهرداری انتخاب شد تا صندلی داغ شهرداری رشت در مجموع هشت تغییر را در شورای دوم به خود دیده باشد.

 سومین دوره شورا؛ شورای اختلاس و انحلال

آوازه سومین شورای رشت دیگر جهانی شده است، شورایی که به دلیل اختلاس مالی اعضایش منحل شد و تعدادی از آنان در زندان به سر می برند. به هرحال بعد از هشت سال، آنهایی که باید قانون شوراها را یاد می گرفتند نه تنها خود قانون، بلکه تبصره ها و میانبرهایش را هم به خوبی از بر شدند.غلامرضا خاکسار نجفی، موسی ناصح نصیحت گو، محمود مباحی( برادر احمد مباحی که در دوره دوم شورا حضور داشت)، محمد محمودیان، غلامرضا هاتفی محمودآباد، محمد رضا قاسمی دهشالی، محمدحسین عاقل منش، محمد حسن خواه(قاسمی، عاقل منش و حسن خواه برای بار دوم در شورا حضور می یافتند) و هادی رمضانی پاچکناری که میانه راه به دلیل شرکت در انتخابات مجلس جای خود را به مهرشاد پورفخریان داد.

شورای سوم پس از حواشی فراوان و تخلفات گسترده مالی و اداری اخذ رشوه، اختلاس و ارتشاء در فروردین ماه ۱۳۹۲ توسط هیئت حل اختلاف و رسیدگی به شکایات از شوراهای اسلامی استان گیلان منحل شد و هفت تن از اعضای این دوره شورا به همراه دو شهردار سابق رشت و هفت نفر از کارمندان شهرداری رشت بازداشت و تحت پیگرد قضایی قرار گرفتند که در نهایت غلامرضا هاتفی به اتهام شرکت در ارتشا به مبلغ ۹ میلیارد ریال با همکاری محمدرضا قاسمی و سیزده میلیارد ریال به اتفاق محمود مباحی احراز و هاتفی به تحمل ده سال حبس و پرداخت سیزده میلیارد ریال جزای نقدی در حق دولت و انفصال از خدمات دولتی به مدت یک سال و تحمل ۳۰ ضربه شلاق محکوم می‌گردد. همچنین وی به اتهام داشتن تجهیزات دریافت ماهواره و آلات قمار به تحمل کیفر محکوم می‌گردد. محمدرضا قاسمی به اتهام شرکت در ارتشا به مبلغ ۹ میلیارد ریال با همکاری غلامرضا هاتفی به تحمل پنج سال حبس، بیست ضربه شلاق و تادیه سه میلیارد ریال جزای نقدی در حق دولت محکوم شده است. دادگاه محمود مباحی را به اتهام شرکت در ارتشا با همکاری غلامرضا هاتفی به مبلغ سیزده میلیارد ریال به تحمل ۷ سال حبس و بیست ضربه شلاق و انفصال از خدمات دولتی به مدت یک سال و نیز پرداخت مبلغ سیزده میلیارد ریال به عنوان جزای نقدی در حق دولت و به اتهام داشتن اسپری دفاع شخصی به تادیه جزای نقدی به مبلغ ده میلیون ریال و به دلیل داشتن تجهیزات دریافت ماهواره او را به تحمل کیفر محکوم می‌نماید. ناگفته نماند عاقل منش و حسن خواه و عضو بعدا اضافه شده یعنی پورفخریان هرگز به چیزی متهم نشدند. لازم به ذکر است اعضای این دوره از شورا به دلیل قانون جدید مجلس و همزمان کردن انتخابات شورا با ریاست جمهوری شش سال فرصت خدمتگذاری!!! داشتند.

 چهارمین دوره شورا؛ شورای بی حد و نصاب

با تصویب مجلس، شهرهایی که بالای یک میلیون نفر جمعیت داشتند می بایست از نعمت 15 عضو شورا بهره مند می شدند، از همین رو برای دوره چهارم، اعضای شورای شهر رشت از 9 نفر به 15 نفر افزایش یافت و به سبب انحلال و زندانی شدن قسمت اعظم شورای سوم، هرکسی در رشت و حتی شهرهای دیگر گیلان!!! این فرض بر وی واجب شد که توان رای آوری جهت خدمت رسانی به مردم رشت را دارد. انتخاباتی پرشور برگزار شد اما " خشت اول گر نهد معمار کج    ...   تا ثریا می رود دیوار کج". این انتخابات از همون ابتدا با چالش همراه شد، حتی بحث باطل شدن آرا هم پیش آمد، شکست رشت در دوره قبلی شورای شهر منجر به برگزاری انتخاباتی سالم با رعایت اخلاق انتخابی نشد و در این دوره نیز وعده های غیرعملی و غیرعلمی، همچنین عدم رعایت اصول اولیه قانون مدنی باعث شد نه تنها چهره انتخابات زشت و ناپسند باشد، بلکه چهره شهر نیز مکدر شود. در نهایت افرادی که بیشترین ضرر را به بیت المال زده بودند، در فهرست منتخبین شورای شهر جا خوش کردند. انتخابات پر تخلف شورا در 22 خرداد بالاخره شهریور ماه یعنی بعد از چهار ماه با بالا و پایین رفتن تنی چند از همین اعضای فعلی در لیست نهایی تایید شد. این شورا به سبب زهر چشمی که از شورای سوم گرفته شد بسیار محتاط عمل کرد و روی بیت المال بسیار حساس بود از همین رو تلاش خود را روی مناصب و پست های فراوان حوزه شهری گمارد، از راس آن یعنی شهردار گرفته تا راننده شخصی، هر گروهی قصد داشت غنیمت بیشتری از این نبرد ببرد. متاسفانه این 15 نفر که شامل جوانانی چون رضا جمشیدی چناری، فرانک پیشگر، فرهاد شوقی چهارده، امیر حسین علوی، مسعود کاظمی لیچائی، محمد علی رفیعی نوده، مجید رجبی ویسرودی، فاطمه شیرزاد، رضا رسولی وعباس صابر در کنار سرد و گرم چشیده هایی چون محمود باقری خطیبانی، اسماعیل حاجی پور، محمد حسین واثق کارگرنیا، سید رضا موسوی روزان و مظفر نیکومنش نودهی هستند کاملا به دو گروه هم وزن تقسیم شده و اقلیت و اکثریتی وجود ندارد، برخی نیز ماهی گیری از این آب گل آلود را خوب یاد گرفته و گاهی هم پیاله راستی ها و گاهی هم کاسه چپی ها می شود و اینگونه هست که شورای چهارم بارها و بارها بر سر انتخاب شهردار، بر سر انتخاب رییس شورا، بر سر استیضاح شهردار و خیلی موضوعات دیگر دچار چالش اساسی می شود و قدرت تصمیم گیری ندارد و آن می شود که رکورد لغو جلسات را با بی توجهی به خواسته کسانی که به آنها رای داده اند، در کل کشور بشکنند. الان هم با خیالی راحت بدون اینکه دغدغه ای بعد از تعطیلی شش جلسه پیاپی به جهت انتخاب رییس شورا (که دردسری بیش برای عضو منتخب نیست) داشته باشند یکی به فرنگ رفته و یکی به زیارت رفته و یکی به شهرش بازگشته و ...

شورایی که هیچ وقت اعضایش به حد نصاب نمی رسد تا تشکیل شود اکنون دیگر تعطیلی اش بی حد و نصاب شده و هر آن ممکن است با فرمانداری که بنا ندارد وارد حاشیه شود، وارد حاشیه ای جدید به نام سلب عضویت شمار گسترده ای از اعضایش شود.

آری شورایی که قرار بود گره از مشکلات شهر باز کند الان خود به گره ای برای شهر تبدیل شده است، واقعا که رشت از شورا شانس نیاورد.