نامگذاری سال‌ها در ایران به طور رسمی توسط رهبر انقلاب حضرت آیت الله العظمی خامنه ای و اولین بار در پیام نوروزی سال ۱۳۷۸ رخ داد. در آن سال رهبر معظم انقلاب عنوانی را برای آن سال انتخاب فرمودند و پس از آن این نامگذاری به شکل یک سنت حسنه همه ساله تکرار می‌گردد.
این نامگذاری موجبات تفسیرها و تأویل‌های متفاوتی را از سال در پیش رو فراهم می‌سازد. بسیاری از مردم و مسؤولین در دقایق اولیه تحویل سال نو خورشیدی منتظر اعلام نامگذاری برای سال جدید هستند تا به نوعی نقشه‌ی راه خود را در سال پیش رو بدانند. مطابق اصل 110 قانون اساسی یکی از وظایفی که برای رهبری در نظام جمهوری اسلامی ایران تعریف شده است، تعیین سیاست‌های کلی نظام می‌باشد. شاید بتوان اعلام یک شعار برای هر سال را در راستای این وظیفه دانست.
بنابرگفته غلامعلی حداد عادل فلسفه این کار جلب توجه مردم به یک ارزش خاص و همین‌طور در نقطه مقابل آن به یک مشکل است. بر این اساس مقام معظم رهبری با اطلاعات و گزارش‌هایی که از سراسر کشور دریافت می‌کنند، و بررسی برخی پارامترهای اجتماعی، دینی و فرهنگی دیگر، مردم را به یک موضوع توجه می‌دهند. در سالیانی که رهبر معظم انقلاب به نامگذاری سال می‌پردازند، بیشتر مطالب پیامهای نوروزی ایشان نیز درباره دلایل این نامگذاری است. اما در سالهای آغازین این پیام ها تحت عنوان شعار سال نبود.
پیامهای مقام معظم رهبری به مناسبت آغاز سال جدید از ابتدا تا سال ۱۳۷۸:
۱۳۶۹: تاکید بر «تحول درونی و اصلاح امور»
۱۳۷۰: تاکید بر «صبح روشنی»
۱۳۷۱: تاکید بر «تحکیم معنویت»
۱۳۷۲: تاکید بر «عدالت اجتماعی»
۱۳۷۳: تاکید بر «صرفه‌جویی»
۱۳۷۴: تاکید بر «وجدان کاری، انضباط اجتماعی، انضباط اقتصادی»
۱۳۷۵: تاکید بر «ضرورت پرهیز از اسراف و حفظ ثروت و منابع عمومی کشور»
۱۳۷۶: تاکید بر «توجه به معنویات و فضایل اخلاقی»
۱۳۷۷: تاکید بر «صرفه‌جویی و پرهیز از اسراف، قناعت و پایداری بر مواضع اسلامی و انقلابی»
و دقیقا از سال 1378 بود که رسما این پیام ها تحت عنوان شعار سال نمود پیدا کرد:
۱۳۷۸: سال امام خمینی
این نامگذاری بدلیل همزمانی آن با یکصدمین سال تولد حضرت آیت الله خمینی، بنیانگذار فقید جمهوری اسلامی ایران بود.
۱۳۷۹: سال امام علی
دلیل آن نیز وجود دو عید غدیر در آن سال بود.
۱۳۸۰: سال اقتدارملی و اشتغال‌آفرینی
رهبر انقلاب در پیام نوروزی سال 1380 فرمودند: اقتدار ملى براى یك كشور، حفظ كننده هویت او، مایه عزّت او و وسیله رسیدن او به آرمانهاست. همچنین سال را باید از آغاز تا پایان، سالِ تلاش براى ایجاد اشتغال مفید و مولّد قرار دهیم. در مطالعات عمیق و بررسی‌هاى همه‌جانبه اقتصادى، به این نتیجه مى‌رسیم كه نقطه عزیمت و شروع، عبارت است از تلاش براى اشتغال.
۱۳۸۱: سال عزت و افتخار حسینی
دلیل این نامگذاری نیز تقارن ماه محرم در فروردین و اسفند ماه همان سال بود، در واقع دهه محرم که روزهای سوگواری شیعیان است دوبار در یک سال قرار گرفته بود.
۱۳۸۲: سال خدمت‌گزاری
رهبر معظم انقلاب فرمودند: همهى مسؤولان در سه قوّه، باید نهضتى را براى خدمت‌‌رسانى به مردم شروع كنند. ممكن است ما انواع و اقسام كارها و برنامه‌‌ها را در پیش‌‌رو داشته باشیم و اجرا كنیم؛ باید در میان آنها آنچه خدمت‌‌رسانىِ عمیقتر و ماندگارتر و زودبازده‌‌تر محسوب مى‌‌شود، اولویّت پیدا كند. به ویژه این كارها باید بیشتر در خدمت قشرهاى مستضعف و محروم و محتاج جامعه صورت گیرد.
۱۳۸۳: سال پاسخگویی
بیشتر سازمان‌های دولتی سعی کردند تا با تهیه بولتن و جزواتی درباره عملکرد وزارتخانه یا سازمان مربوطه، خود را پاسخگو نشان دهند برخی سازمانها جلسات مردمی برپا می‌کردند و به سوالات مردم پاسخ می‌گفتند.
۱۳۸۴: سال همبستگی ملی و مشارکت عمومی
تهدیدات ایالات متحده و کشمکش اروپا و جمهوری اسلامی بر سر فعالیتهای هسته‌ای ایران موجب گردید تا رهبر انقلاب تمامی مطبوعات، احزاب و سیاست‌مداران داخلی را به نوعی همبستگی و دوری از مناقشات داخلی دعوت کند.
۱۳۸۵ : سال پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله
اساس این نامگذاری از آن جهت بود که در آن سال دوبار تاریخ وفات محمد(صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم)، به تاریخ قمری، در تقویم بود. یکبار در ابتدای سال و یکی در پایان سال. برخی نیز آن را به دلیل چاپ کاریکاتورهای پیامبر اسلامر اقدامی بی‌سابقه در نشریه دانمارکی در سال قبل از آن می‌دانند.
۱۳۸۶: سال اتحاد ملی، انسجام اسلامی
مقام معظم رهبری در پیام نوروزی سال 86 فرمودند: «آرزو و امید همه ایرانیان “استقلال ملی، عزت ملی و رفاه عمومی ملت” است و همه این اهداف به برکت «ایمان اسلامی، اتحاد کلمه» خواهد شد» و “ایجاد تفرقه و تضعیف وحدت ملی ایرانیان” و “به وجود آوردن مشکلات اقتصادی برای متوقف کردن پیشرفت کشور” را دو روش عمده دشمنان برای مقابله با ملت ایران و نظام جمهوری اسلامی برشمردند.
۱۳۸۷: سال نوآوری و شکوفایی
ایشان در تشریح علت نامگذاری سال ۱۳۸۷به این عنوان، به «نوآوری بزرگ و تاریخی ملت ایران در پیروزی انقلاب ایران (۱۳۵۷)» اشاره کرد. سال ۱۳۸۷ سی‌امین سال بعد از انقلاب ۱۳۵۷ ایران است.
۱۳۸۸: حركت به سمت اصلاح الگوی مصرف
رهبر انقلاب در پیام نوروزی سال 1388 فرمودند: ما بایستى الگوى مصرف را اصلاح كنیم. ما بایستى به سمت اصلاح الگوى مصرف حركت كنیم. مسئولین كشور در درجه‌ى اول - چه قوه‌ى مقننه، چه قوه‌ى مجریه، و چه سایر مسئولین كشور؛ قوه‌ى قضائیه و غیر آنها - و اشخاص و شخصیتها در رتبه‌هاى مختلف اجتماعى، و آحاد مردم ما از فقیر و غنى، بایستى به این اصل توجه كنند كه باید الگوى مصرف را اصلاح كنند. اینجور مصرف كردن در همهى زمینه‌ها - در امور ضرورى زندگى، در زیادى‌هاى زندگى - مصرف كردن بى رویّه و بدون منطق و بدون تدبیر عقلانى، به ضرر كشور و به ضرر آحاد و اشخاص ماست.
۱۳۸۹: همت مضاعف، کار مضاعف
رهبر انقلاب در پیام نوروزی سال 1389 فرمودند: امسال براى اینكه ما بتوانیم آنچه را كه در این دعاى شریف به ما تعلیم داده شده است و وظیفه‌ى ماست، انجام بدهیم، براى اینكه بتوانیم بر طبق اقتضائات كشور و ظرفیتهاى كشور حركت كنیم، احتیاج داریم به اینكه همت خودمان را چند برابر كنیم؛ كار را متراكم‌تر و پرتلاش‌تر كنیم.
۱۳۹۰: سال جهاد اقتصادی
به دلیل سال ابتدایی طرح هدفمندسازی یارانه‌ها در ایران و افزایش تحریم‌های بین‌المللی بر علیه ایران در سال ۱۳۸۹، رهبر انقلاب فعالیتهای اقتصادی را کافی ندانست و ضمن نامگذاری سال ۱۳۹۰ به عنوان (جهاد اقتصادی) خواستار مجاهدت کلیه اقشار و نهاد ها در زمینه اقتصاد شدند
۱۳۹۱: سال تولید ملى و حمایت از کار و سرمایه ایرانى
رهبر انقلاب فرمودند: اگر ما توانستیم تولید داخلى را رونق ببخشیم، مسئله‌ى تورم حل خواهد شد؛ مسئله‌ى اشتغال حل خواهد شد؛ اقتصاد داخلى به معناى حقیقى كلمه استحكام پیدا خواهد كرد. اینجاست كه دشمن با مشاهده‌ى این وضعیت، مأیوس و ناامید خواهد شد. وقتى دشمن مأیوس شد، تلاش دشمن، توطئه‌ى دشمن، كید دشمن هم تمام خواهد شد. بنابراین همهى مسئولین كشور، همهى دست‌اندركاران عرصه‌ى اقتصادى و همهى مردم عزیزمان را دعوت میكنم به این كه امسال را سال رونق تولید داخلى قرار بدهند.
۱۳۹۲: سال حماسه‌ی سیاسی و حماسه‌ی اقتصادی
توجه به تولید ملی به عنوان «حماسه اقتصادی» و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲ در ایران به عنوان «حماسه سیاسی»، دلیل نامگذاری این سال است.
۱۳۹۳: سال اقتصاد و فرهنگ، با عزم ملی و مدیریت جهادی
نگاه کلان مقام معظم رهبری در شعار سال 1393، فرهنگ و اقتصاد را به عنوان اولویت های سال جدید برگزید. رویکرد همه جانبه گرایی امام خامنه ای، تاکید بر اقتصاد تولید محور با قدرت و توان درون زا را در کنار مسائل فرهنگی قرار دادند
۱۳۹۴: سال دولت و ملت، همدلی و همزبانی
دلیل این نامگذاری این بود تا علاوه بر همراهی و هماهنگی سایرارکان کشور برای پیشبرد اهداف بلند مدت، فضای صمیمیت و همدلی در سالی که دو انتخابات مهم مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری و مذاکرات مهم هسته ای حاکم شود.
۱۳۹5: سال اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل
رهبر معظم انقلاب، شعار سال 95 را اقتصاد مقاومتی برگزیدند تا در 9 سال باقیمانده به سال 1404، نقشه راه اقتصاد را مشخص کنند. ایشان لزوم این موضوع را در بیانات اولین روز بهار 95 اینگونه عنوان داشتند:" اگر ما بخواهیم مشکل رکود را حل کنیم، مشکل تولید داخلی را حل کنیم، بخواهیم مسئله‌ی بیکاری را حل کنیم، بخواهیم گرانی را مهار کنیم، علاج همه‌ی اینها در مجموعه‌ی مقاومت اقتصادی و اقتصاد مقاومتی گنجانده شده است. اقتصاد مقاومتی شامل همه‌ی اینها است. میشود با اقتصاد مقاومتی به جنگ بیکاری رفت؛ میشود به جنگ رکود رفت؛ میشود گرانی را مهار کرد؛ میشود در مقابل تهدیدهای دشمنان ایستادگی کرد؛ میشود فرصتهای بسیاری را برای کشور ایجاد کرد و از فرصتها استفاده کرد؛ شرطش این است که برای اقتصاد مقاومتی کار و تلاش انجام بگیرد."
ایشان در عین حال، عمل واقعی به شاخص های اقتصاد مقاومتی را اولویت اصلی می دانند و کارهای مربوط به صدور بخشنامه و توصیه نامه توسط دولت را در حد کار مقدماتی ارزیابی می کنند. سال 1395 در حالی همچون سال های ابتدایی دهه 90، بر اقتصاد تاکید می شود که تجربه آسیب پذیری اقتصاد از تحریم ها، مشخص شد. در سال های آینده که تا حدودی اقتصاد فضای بهتری را تجربه خواهد کرد، دولت می تواند با عمل به مولفه های اقتصاد مقاومتی، کشور را در مقابل تهدیدات اقتصادی بیمه کند. به هر حال ثابت شد، در موضوع هسته ای قبول برخی از محدودیت ها از سوی ایران، سرعت پیشرفت پرشتاب هسته ای را در کشور کند کرد، کندی که در صورت عدم وجود آسیب پذیری در اقتصاد، حاصل نمی شد و ایران می توانست به سرعت در قله هسته ای جهان قرار گیرد. برای پیشگیری از به کارگیری مجدد تحریم ها و ایجاد موانع بر سر اقتصاد و معیشت، مقاوم سازی اقتصاد به عنوان اولویت اصلی دولت در تمامی ابعاد و تاکید بر توانمندسازی تولید ملی، تحقق اهداف سند چشم انداز 1404 جمهوری اسلامی ایران را امکان پذیر خواهد کرد.
