هیات وزیران روز دوم مهرماه سال جاری مصطفی سالاری را به عنوان پانزدهمین استاندار گیلان معرفی و وی از روز سه شنبه چهارم مهر ماه رسما در ساختمان سفید خیابان معلم مشغول به کار شد.

به گزارش خط اول، والیان و استانداران همواره بالاترین مقام اجرایی و نماینده ارشد حکومت در استان محسوب می شدند که قدرت، هوشمندی، درک شرایط اجتماعی و اقتصادی آنان همواره در پیشرفت یا عقب ماندگی یک استان موثر بوده است.

استان گیلان نیز با وسعتی بیش از 14 هزار کیلومتر مربع و جمعیت دو و نیم میلیون نفری خود به عنوان یکی از زیباترین و سرسبزترین استانهای کشور محسوب می شود که با کوه های سربه فلک کشیده اش و با در آغوش کشیدن بزرگترین دریاچه جهان و همبستری با جنگل های انبوه از اهمیت بسیاری برخوردار است.

در طول 53 سال سلطنت پهلوی، 34 نفر تحت عنوان حکمران، فرماندار کل و استاندار پا به استان گیلان گذاشتند و هر یک از 2 ماه تا 4 سال بر مسند مهمترین پست اجرایی این دیار تکیه زدند. اما گیلان پس از انقلاب اسلامی نیز تا کنون 15 استاندار داشته است. نخستین استاندار حبیب الله داوران و آخرین آن هم مصطفی سالاری است که روز یک شنبه در جلسه هیات دولت با پیشنهاد وزیر کشور و موافقت هیات وزیران به عنوان استاندار گیلان منصوب شد.

پیرو اقدام جالبی که روابط عمومی استانداری گیلان انجام داده و عکس 14 استاندار پیشین را در قابی ساده و زیبا در طبقه همکف ساختمان استانداری به معرض نمایش عموم قرار داده است ما نیز سعی کردیم در این نوشتار به گوشه ای از شناسنامه این سکانداران سرزمین گیل و دیلم اشاره کنیم.

1. مرحوم حبیب الله داوران (28 بهمن 57 تا 9 بهمن 58)

وی اولین استاندار گیلان بعد از انقلاب اسلامی و در دولت موقت مهندس مهدی بازرگان بود که از چند روز بعد از پیروزی انقلاب یعنی 28 بهمن ماه سال 1357 سکان هدایت استان را بدست گرفت و دقیقا یک سال بعد یعنی در تاریخ نهم بهمن ماه سال 58 آن را واگذار کرد. داوران که متولد 1305 بود در سن 52 سالگی به استانداری گیلان رسید و بعد از 78 سال زندگی در سال 1382 درگذشت و در بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد. وی از اعضای جبهه ملی ایران بود که از سال ۱۳۲۴ به حزب ایران پیوست. او دکترای دارو سازی داشت و در رشت و انزلی به شغل آموزگاری مشغول بود.

2. شهید علی انصاری(10 بهمن 58 تا 15 تیر 60)

بلافاصله بعد از روی کار آمدن بنی صدر به عنوان رییس جمهور و خداحافظی مردم با دولت موقت، شهید رجایی به عنوان نخست وزیر، علی انصاری که پیش از این معاون استاندار خراسان بود را به عنوان استاندار گیلان انتخاب کرد. وی از دهم بهمن سال 58  تا 15 تیر سال ۱۳۶۰ که توسط عوامل سازمان مجاهدین خلق با اصابت ۱۱ گلوله به همراه معاون عمرانی خود محمد نورانی به شهادت رسید، استانداری گیلان را بر عهده داشت. او سوم خرداد 1323 در رودسر متولد شد و پس ازگذراندن تحصیلات ابتدائی و متوسطه برای تحصیلات عالی به آمریکا رفت و در آنجا عضو فعال انجمن اسلامی آمریکا و کانادا بود. از وی به عنوان جوان ترین استاندار گیلان در طول تاریخ نیز نام می برند انصاری که پیش از انقلاب ریاست دانشکده فنی دانشگاه گیلان را نیز تجربه کرده بود در 35 سالگی به مقام استانداری رسید.

سرپرست: نصرت الله شادنوش (16 تیر 60 تا 11 اسفند 60)

در پی بمب گذاری های پی در پی منافقین در دهه 60 و ترور رهبران جمهوری اسلامی، عمر مدیریت ها در کشور کوتاه شده بود، بعد از خلع بنی صدر و ریاست جمهوری رجایی، وی بلافاصله پس از واقعه ترور انصاری، نصرت الله شادنوش را به عنوان سرپرست استانداری گیلان برگزید تا سر فرصت یک استاندار خوب انتخاب کند. اما عمر ریاست جمهوری رجایی کوتاه بود و شادنوش نیز در پروسه کوتاه مدت دولت موقت دوم مهدوی کنی هم صدارت استانداری گیلان را برعهده داشت تا اینکه اندکی پس از آغاز بکار دولت سوم در تاریخ 11 اسفند 1360 یعنی کمتر از هشت ماه استانداری را تحویل نفر بعد داد. از شادنوش اطلاعات آماری کمی در دسترس هست ولی همین قدر بدانید او که ظاهرا قمی است بعد از گیلان، استانداری چهارمحال و بختیاری و زنجان را در دوران جنگ برعهده داشت، مدیرکل حوزه معاون بازرسی دفتر مقام معظم رهبری و مشاور وزیر امور خارجه از سوابق شادنوش می باشد. وی نیز در کسوت استانداری گیلان توسط منافقین به رگبار بسته شد که خوشبختانه جان سالم به در برد.

3. مرحوم علی فرهمندزاد (12 اسفند 60 تا 15 مرداد 62)

پس از شهید انصاری، در حقیقت فرهمند زاد گزینه اصلی دولت برای استانداری گیلان بود که تا تعیین قطعی و دریافت حکم استانداری، صاحب سومین عکس راهروی طبقه همکف استانداری جناب شادنوش شد. فرهمندزاد از دوستان و همکاران نزدیک شهیدان رجایی و باهنر و از فرهنگیان فرهیخته، متواضع و متدین بود. او که عضو حزب موتلفه اسلامی تهران بود در کمیته استقبال از حضرت امام خمینی (رحمت الله علیه) به صورت فعال حضور داشت. او پس از استانداری گیلان به تهران رفت و به تدریس و تعلیم پرداخت و معاونت آموزشی حضرت آیت الله مهدوی کنی را در دانشگاه امام صادق (ع) پذیرفت. رئیس آموزش و پرورش در مناطق ۶، ۱۲ و ۱۷ تهران شد، مدارس پیام (هفتگانه) را درتهران مدیریت می‌کرد رئیس جهاد مدرسه سازی وزارت آموزش و پرورش شد و عضو هیأت امناء و هیأت مدیره جامعه تعلیمات اسلامی باحدود ۵۰ موسسه آموزشی در سراسر کشور بود. وی اواخر تیرماه 92 بر اثر عارضه قلبی در تهران در گذشت.

4. علی اکبر رحمانی (16 مرداد 62 تا 8 فروردین 66)

از رحمانی که اوج دوران جنگ را در گیلان استاندار بوده است اطلاعات زیادی در دسترس نیست، وی که استاندار دولت چهارم در گیلان بود پیش از این استان، در کرمانشاه استاندار بود و در دولت اصلاحات نیز استاندار تهران و معاون وزير كشور و رئيس سازمان ثبت احوال كشور شده بود. وی فرزند مرحوم حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ علی اصغر رحمانی از پیشکسوتان جهاد و مبارزه در سال های تاریک اختناق شاهنشاهی، و یاوری صدیق برای مردم، انقلاب اسلامی و رهبر کبیر آن بود.

5. حمید حاجی عبدالوهاب (9 فروردین 66 تا 10 آبان 68)

لیست استانداران غیربومی بعد از شهید انصاری همچنان ادامه دارد تا اینکه نوبت به حمید حاجی عبدالوهاب می رسد، باوجود اینکه عبدالوهاب بعد از گیلان، استانداری استانهای کردستان، سمنان و مرکزی را در دولت اصلاحات بر عهده داشته و معاون اشتغال و توسعه کارآفرینی وزارت کار در دوران محمد جهرمی بوده است اما متاسفانه اطلاعات آماری خوبی از وی در فضای مجازی در دسترس نیست. ناگفته نماند وی که در دولت احمدی نژاد علاوه بر معاونت وزیر، مدیرعامل شرکت بیمه دی نیز شده بود از آن دست مدیرانی است که بعد از دولت نهم و دهم دست به افشاگری علیه آن زده بود و پرده از مراودات مالی نامیمون زیادی برداشت.

6. علیرضا تابش (10 آبان 68 تا 13 تیر 71)

حتی سایت معتبر ویکی پدیا هم وی را با علیرضا تابش خواهرزاده خاتمی اشتباه گرفته است، علیرضا تابش قصه ما در دولت مقام معظم رهبری، پیش از گیلان، استاندار کردستان بوده است و بعد از گیلان، در دولت هاشمی رفسنجانی نیز استاندار خوزستان شد. وی ریاست بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در دولت احمدی نژاد و معاونت وزیر و ریاست سازمان مجری ساختمان‌ها و تاسیسات دولتی در دوره وزارت عبدالعلی‌زاده را نیز بر عهده داشته است.

7. سید علی اکبر طاهایی (14 تیر 71 تا 18 بهمن 76)

شاید به جرات بتوان گفت طاهایی تنها استانداری است که بیشترین زمان ممکن را در سکانداری استان گیلان صرف کرده است. وی 5 سال و نیم از دولت آیت الله هاشمی را استاندار گیلان بوده و همانطوری که پیش از گیلان صاحب مناصب مهمی چون معاونت سیاسی امنیتی و سرپرستی استانداری مازندران و نمایندگی مردم تنکابن و رامسر در دوره سوم مجلس شورای اسلامی بوده است بعد از گیلان نیز در دولت های محمود احمدی نژاد معاونت وزیر کار، استاندار قزوین و مازندران و معاونت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را بر عهده داشته است تا اینکه با آمدن دولت تدبیر و امید جای خود را در استانداری مازندران به ربیعی فلاح داده است اما با توجه به شاکله شخصیتی و تجارب مدیریتی وی بار دیگر از سوی دولت تدبیر و امید دعوت بکار شد و بعنوان معاون امور مجلس، حقوقی و استانهای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی منصوب شد. وی دانش‌آموخته رشته مهندسی صنایع از دانشگاه علم و صنعت است.

8. علی صوفی (19 بهمن 76 تا 20 مرداد 80)

بالاخره استان گیلان پس از 16 سال و بعد از شهید انصاری یک استاندار بومی به خود دید، علی صوفی که سابقه استانداری کهکیلویه و بویراحمد در دولت مقام معظم رهبری و استانداری بوشهر را در دولت آیت الله هاشمی در کارنامه داشت در دولت اصلاحات نیز به عنوان استاندار گیلان انتخاب شد. وی حتی در دولت دوم آقای خاتمی به عنوان وزیر تعاون منصوب شد. اگرچه علی صوفی  رئیس ستاد ائتلاف اصلاح طلبان در شهر تهران شد ولی متولد 1328 در لاهیجان می باشد.

سرپرست: علی باقری (21 مرداد 80 تا 3 مهر 80)

اگر طاهایی را با بیش از دو هزار روز ماندگارترین استاندار گیلان بنامیم در عوض باقری با کمتر از 40 روز کم سابقه ترین سکان دار گیلان بوده است، وی که معاون سیاسی امنیتی استانداری گیلان در زمان علی صوفی بوده است بعد از وی تا آمدن استاندار جدید به مانند نصرت الله شادنوش در اوایل انقلاب تنها عنوان سرپرست استانداری گیلان را بر دوش کشید. البته وی پیش از این معاون سیاسی امنیتی استانداری قزوین نیز بوده است و بعد از آن نیز به سمت مدیرکلی دفتر سیاسی وزارت کشور و دبیر کمیسیون ماده 10 قانون احزاب در دولت اصلاحات رسیده است.

9. مسعود سلطانی فر(4 مهر 80 تا 24 آبان 84)

هیچکس خاطرات برف سنگین دوران سلطانیفر در گیلان را از یاد نمی برد، وی که از اعضای حزب اعتماد ملی است در شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه نیز عضویت دارد. سلطانیفر در سال ۱۳۳۸ در تهران متولد شد و پیش از حضور در گیلان استاندار زنجان و مرکزی بوده است و در سازمان تربیت بدنی هاشمی طبا قائم مقام و معاون نیز بوده است. وی معاون اسبق سازمان تربیت بدنی، قائم‌مقام مصطفی هاشمی‌طبا در زمان ریاست وی بر سازمان تربیت بدنی به مدت دو سال (در سال‌های ۱۳۷۴ و ۱۳۷۵) و همزمان معاونت اداری و مالی این سازمان، بواسطه عضویت در هیئت علمی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام رابطه خوبی با حسن روحانی پیدا کرده وعضو شورای چهارم شهر تهران شد، سپس ریاست سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری کشور را عهده دار و بعد تر به وزارت ورزش و جوانان آمد و تا امروز این مسئولیت را حفظ کرده است. سلطانی‌فر دارای مدرک کارشناسی ارشد علوم سیاسی است.

10. علی عبداللهی (25 آبان 84 تا 17 شهریور 86)

هرچقدر دولت های هاشمی و خاتمی سعی در ثبات مدیریت به خرج دادند و در طول 13 سال فقط سه استاندار را برای گیلان انتخاب کرده اند در ادامه می بینید که محمود احمدی نژاد به تنهایی در طول هشت سال چهار استاندار را در گیلان مورد آزمایش قرار داده است. یعنی عمر مدیریتی را در استانداری گیلان از 52 ماه به 24 ماه رسانده است. سردار علی عبداللهی اولین آنها بوده است که تنها یک سال و نه ماه صدارتش طول کشید. او متولد 1338 در رودبار بوده است و پیش از استانداری گیلان به مدت سه ماه بعد از استعفای قالیباف سرپرست نیروی انتظامی جمهوری اسلامی بوده است و پس از گیلان نیز استاندار سمنان شد و سپس به معاونت سیاسی امنیتی وزارت کشور رسید. وی در ادامه حتی معاون هماهنگ کننده ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران نیز شد.

11. مرحوم روح الله قهرمانی چابک (18 شهریور 86 تا 14 اسفند 89)

اگرچه عجل مهلتش نداد و خیلی زود آسمانی شد اما از جمله چهره های تکنوکراتی بود که از بد حادثه، روزگار دوران رشد و اوجش را در دولت احمدی نژاد قرار داده بود، شاید خودش راضی بوده باشد ولی وی می توانست به درجات اولی تری نیز در دولت آتی برسد. وی بعد از سپری کردن پروسه های مختلف در معاونت های عمرانی و برنامه ریزی در استانداری های سیستان و بلوچستان، گیلان و مازندران به استانداری گیلان رسید و بعد از آن نیز سفیر ایران در کویت شد. وی متولد 1336 در چابکسر هست و متاسفانه در سن 60 سالگی بر اثر عارضه قلبی از دنیا رفت. روح الله قهرمانی چابک که جزو معدود استانداران غیرنظامی دولت احمدی نژاد در گیلان بوده است، دارای مدرک تحصیلی لیسانس راه و ساختمان از دانشگاه آی تی آی آمریکا، فوق لیسانس مدیریت و دکترای اقتصاد بود.

12. مهدی سعادتی (15 اسفند 89 تا 12 شهریور 91)

مهدی سعادتی یکی دیگر از سردارانی است که در دولت نهم و دهم استاندار شده بود، وی پیش از استاندار شدن در گیلان، فرمانده منطقه مقاومت بسيج استان‌هاي هرمزگان، همدان، مازندران و خوزستان و بعد از استانداری نیز به شغل سابق خود برگشت و معاون هماهنگي بسيج سپاه منطقه 3 كشوري که شامل استان‌هاي گيلان، مازندران و گلستان می بود، شد. مهدي سعادتي، متولد سال 1340 در بابل و دارای مدرک كارشناسی ارشد مديريت است. ناگفته نماند وی شانس خود را برای حضور در مجلس از شهرستان بابل امتحان کرد که متاسفانه مورد وثوق مردم نشد و رای نیاورد. یکی از خاطرات فراموش نشدنی از این سردار انتشار کلیپی از وی هست که هنگام راندن تیلر در زمین کشاورزی با چکمه، متاسفانه در گل و لای می افتد، این کلیپ در روزگاری که فضای مجازی چندان قوی نبود به سرعت برق و باد منتشر شد.

13. کیهان هاشم نیا (13 شهریور 91 تا 24 مهر 92 )

هاشم نیا تنها استاندار جانبازی است که از روی ویلچر مسئولیت سنگین استانداری را بر دوش می کشید، او در اوایل دهه شصت بر اثر سهل انگاری همکاران در محل خدمت خود بر اثر اصابت گلوله، دچار مجروحیت شد. وی که معاون برنامه‌ریزی دو استاندار قبلی گیلان بوده است و پیش از آن دارای مسئولیت‌هایی چون معاون برنامه‌ریزی، معاون فرهنگی و سرپرست دفتر تشکیلات و روش‌ها در بنیاد مستضعفان و جانبازان کشور و ۱۳ سال مدیرکل بنیاد مستضعفان و جانبازان و بنیاد شهید و امور ایثارگران گیلان را نیز بر عهده داشته است. مرد اخلاق آن روزهای استانداری گیلان، متولد 1339 در شهرستان مرزی بندر آستارا است و این روزها خانه نشینی را بر هر کار دیگری ترجیح داده است.

14. محمدعلی نجفی (24 مهر 92 تا 4 مهر 96)

خوشبختانه سیاست بومی گزینی استانداران در دولت احمدی نژاد، در دولت تدبیر و امید نیز ادامه یافت و از پنج استاندار اخیر چهار نفر گیلانی بودند، دکتر نجفی نیز که از دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد کشور به گیلان آمد، متولد 1335 در آستانه اشرفیه است. وی البته پیشتر معاونت برنامه ریزی استانداری گیلان، ریاست سازمان چای کشور و ریاست دانشگاه جامع علمی کاربردی گیلان را نیز بر عهده داشته است و وقتی از گیلان خداحافظی کرد که به استانداری البرز منصوب شده بود. از نکات جالب توجه در مورد ایشان مخالفت با رفتن وی از استانداری گیلان بود که از سوی نماینده ولی فقیه در گیلان، مجمع نمایندگان استان، احزاب و گروه های مختلف سیاسی و حتی مردم ابراز شده بود. وی عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه و دارای مدرک دکتری مدیریت استراتژیک است.

15. مصطفی سالاری (4 مهر 96 تا ... )

اما دولت تدبیر و امید در نیمه دوم زمامداری خود سیاستی معکوس در پیش گرفت و برخلاف دولت قبلی، در دولت دوازدهم قالب استانداران را از نیروهای غیر بومی برگزید، گیلان نیز از این سیاست مستثنی نبود و علیرغم فوج فوج نیروهای توانمند بومی که اتفاقا مورد حمایت احزاب و گروه های مختلف نیز بودند وزارت کشور پایش را در یک کفش کرد که سالاری را به گیلان بفرستد و در نهایت همینطور شد و مصطفی سالاری استاندار پیشین بوشهر که در زمان خود جوان ترین استاندار کشور شناخته می شد به عنوان استاندار گیلان برگزیده شد. وی متولد سال 1355 روستای دشت گور شهر شبانکاره از توابع شهرستان دشتستان است . سالاری تحصیلکرده رشته حقوق تا مقطع کارشناسی ارشد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و دارای مدرک کارشناسی ارشد و دکتری مدیریت اجرایی دانشگاه بوردو فرانسه است همچنین دانشجوی دکتری رشته حقوق در دانشکده حقوق دانشگاه تهران است. وی در سال 1381 جذب وزارت نفت شد و مسئولیت‌های متعددی در سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس داشت و تا قبل از استانداری بوشهر رئیس پژوهشکده حقوق و توسعه پایدار مؤسسه مطالعاتی بین‌المللی وزارت نفت بود. امید است این سیاست جدید دولت خللی در توسعه استانها بوجود نیاورد.