الکساندر ژیلکین استاندار آستراخان اواخر تیر ماه سال جاری با ارسال دعوتنامه ای رسمی، از دکتر نجفی استاندار گیلان برای سفر به آستراخان جهت تقویت مناسبات دوجانبه دعوت می کند. وی در این دعوتنامه با اشاره به اینکه با افتخار سفر خود را در اردیبهشت ماه 1393 به یاد دارد، گفت: اعتقاد دارم که سفر شما در رأس هیئتی از استان گیلان، گام دیگری در جهت توسعه و گسترش همکاریهای تجاری – اقتصادی سودمند دوجانبه و انساندوستانه بین مناطق ما خواهد بود و انجام این ملاقاتها و مذاکرات باعث اجرایی شدن توانمندیهای مناطق ما در حوزه‌های مختلف می گردد. اما آستراخان کجاست؟

آستراخان کجاست؟

هادی تیزهوش تابان رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی گیلان و نایب رییس اتاق مشترک ایران – روسیه در پاسخ به این سئوال می گوید: «آستراخان در جنوب‌شرقی روسیه و در منطقه اتصال رود ولگا به دریای خزر واقع شده و دارای مرز زمینی با قزاقستان و از طریق دریا به ایران، ترکمنستان و آذربایجان متصل است. استان ولگاگراد و جمهوری کالمیکیا دو منطقه همجوار آستراخان در روسیه فدرال هستند.

این شهر با 1534 کیلومتر فاصله از مسکو در کل استان نزدیک به یک میلیون جمعیت دارد. آستراخان پس از فروپاشی شوروی دوباره نقش خود را در حمل و نقل منطقه‌ای و بین‌المللی باز یافت. هشترخان یا حاجی طرخان از 1558 میلادی به روسیه ضمیمه شد. بازدید پتر کبیر در 1722 میلادی به این منطقه اهمیت بیشتری داد و پس از آن صنایع مختلف به ویژه کشتی‌سازی در این منطقه رونق یافت.

میان آستراخان و بنادر شمالی ایران از اوایل قرن شانزدهم میلادی به بعد روابط تجاری رشد بیشتری یافت. سفرا و نمایندگی‌های سیاسی میان ایران و امپراطوری روسیه نیز از همین مسیر مبادله می‌شدند. در طول قرن نوزدهم میلادی و اوایل قرن بیستم این روابط چنان رونق یافت که ایرانیان در این شهر دارای کنسولگری، مسجد و کاروانسرای تجاری بودند. قبرستان ایرانیان نیز از جمله آثار به جا مانده از این دوره است.

آستراخان هم‌اکنون نیز نقش ویژه‌ای در حمل و نقل میان روسیه با ایران، آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان و همچنین در مسیر ترانزیتی کریدور شمال-جنوب ایفا می‌کند. نفت و گاز، کشتی‌سازی و تعمیر آن، صنعت ماشین‌سازی، مواد غذایی، ماهی‌گیری و شیلات و صنعت شیمیایی ازجمله صنایع این استان است.

آستراخان هم‌زمان از مسیر حمل و نقل هوایی، دریایی، جاده و ریل برخوردار است که آن را به مناطق شمالی و اروپایی روسیه متصل می‌کند. آستراخان هم‌اکنون با حضور سر کنسولگری ایران و تجار و بازرگانان ایرانی نقش عمده‌ای را در روابط اقتصادی ایران و روسیه ایفا می‌کند.»

چرا آستراخان مهم است؟

بر اساس آمارهای ارائه شده، سال 2015 حجم مبادلات خارجی استان آستراخان معادل 511 میلیون دلار بوده که در مقایسه با سال 2014 به میزان 2.6 برابر یا 62 درصد کاهش یافته است. لازم به ذکر است که این شاخص در سال 2014 حدود 1 میلیارد و 400 میلیون دلار بوده است. حجم مبادلات استان آستراخان با کشورهای خارجی دور (کشورهای خارجی به غیر از کشورهای مستقل مشترک المنافع) به مبلغ 465 میلیون دلار (49 درصد شاخص سال 2014) و با کشورهای مستقل مشترک المنافع به مبلغ 46 میلیون دلار (11 درصد شاخص سال 2014) رسید.

در سال 2015 تراز تجاری استان آستراخان مثبت بود و صادرات به میزان 244 میلیون دلار بر واردات پیشی گرفت (ارزش صادرات 378 و واردات 134 میلیون دلار بوده است). با کشورهای مستقل مشترک المنافع این شاخص به مبلغ 29 میلیون دلار و با کشورهای خارجی دور به مبلغ 215 میلیون دلار رسید.

شرکای اصلی استان آستراخان کشورهای خارجی دور یعنی کشورهای خارج از منطقه اوراسیا می باشند که سهم آنها در حجم مبادلات خارجی منطقه ای سال 2015 معادل 89 درصد بوده است.

مبادلات تجاری استان آستراخان با کشور های حاشیه خزر محور اصلی فعالیت اقتصادی خارجی می باشد. سهم مجموع آنها در حجم مبادلات خارجی منطقه معادل 41.7 درصد، از جمله سهم ایران 33.5 درصد، آذربایجان 1.5 درصد و ترکمنستان 6.6 درصد بوده است. سهم کشورهای اتحادیه اروپا در تجارت با استان آستراخان به 15.2 درصد و سهم کشورهای آسیا–اقیانوسیه به 11.0 درصد رسید.

از همین رو با توجه سهم قابل توجه ایران در این مبادلات، بهترین کار لبیک گفتن به دعوت استاندار آستراخان بود.

و حال آغاز سفر؛ اول مسکو

استاندار گیلان در آغاز سفر دو روزه خود به استان آستراخان روسیه ابتدا چهارشنبه سیزدهم مرداد ماه وارد مسکو شد و با توقفی کوتاه در پایتخت روسیه با سفیر کشورمان در این کشور دیدار و گفتگو کرد .

دکتر نجفی در این دیدار با قدردانی از تلاشهای سفارت جمهوری اسلامی ایران و بخش خصوصی برای گسترش و تسهیل روابط گیلان و آستراخان گفت: تعهدات کشورمان در آستراخان که از گذشته جزء موارد درخواستی آستراخان بود، در دوسال اخیر همانند مجسمه ی عمرخیام و سرای تجاری ایرانیان توسط گیلان محقق شده است. همچنین پرواز تهران به آستراخان نیز از موارد مورد علاقه ی دو طرف بود که در دولت تدبیر و امید مجدداً شکل گرفت. وی افزود: سازمان توسعه تجارت برای حمایت از تسهیل مراودات تجاری دو کشور، برای پرواز آستراخان – تهران و بالعکس در شروع این پروازها یارانه قرار داد.

وی با اشاره به تقاضای همکاری مقامات آستراخان برای ارتباط بیشتر با منطقه آزاد انزلی گفت: با توجه به شکل گیری منطقه آزاد در لوتوس آستراخان تجارب گیلان در اختیارشان قرار می گیرد. استاندار گیلان به گسترش ظرفیت بنادر گیلان برای توسعه روابط با روسیه و کشورهای حاشیه دریای خزر اشاره کرد و گفت: با اجرای طرح های توسعه ای در بندرانزلی و ساخت مجتمع بندری کاسپین ظرفیت بنادر گیلان به 40 میلیون تن خواهد رسید. دکتر نجفی با اشاره به تشکیل کمیته پشتیبانی لجستیک برای کاهش هزینه های صادرات تجار گیلانی به روسیه براساس مصوبه شورای گفتگو افزود: تلاش هایی در این زمینه به سرپرستی معاونت اقتصادی و توسعه ی منابع استانداری با تشکیل کمیته ای شروع شده است.

در این دیدار سفیر ایران در روسیه به نقش آستراخان در پیشینه ی تاریخی روابط ایران و روسیه اشاره کرد و گفت: استاندار گیلان انگیزه خوبی برای توسعه ی روابط تجاری با روسیه دارد و باید از این فرصت برای ساماندهی سرمایه گذاری دو استان استفاده کنیم. مهدی سنایی افزود: مجموعه ی مبادلات تجاری ایران و روسیه در 6 ماهه نخست میلادی حدود 70 درصد افزایش یافته است. وی خاطرنشان کرد: ظرفیت گسترش روابط ایران و روسیه به رغم اینکه بهبود یافته است اما باز هم می توانیم بیشتر ازاین افزایش دهیم. وی با بیان اینکه در چندسال گذشته هفته ای 3 پرواز بین روسیه و ایران انجام می گرفت گفت: هم اکنون این تعداد پروازها به هفته ای 18 پرواز منظم بدون احتساب پروازهای چارتر افزایش یافته است. سفیر ایران در روسیه افزود: این اقدام در چارچوب اراده سران دو کشور است که گسترش روابط را نشان می دهد.

و بالاخره آستراخان

پس از دیدار و خوش و بش با سفیر ایران در روسیه، استاندار گیلان به اتفاق هیات همراه عصر چهارشنبه با استقبال مقامات این استان و سرکنسول جمهوری اسلامی ایران  وارد آستراخان  شد .

دکتر نجفی در بدو ورود به فرودگاه آستراخان با اشاره به پیشینه‌ی روابط دو استان گفت: آستراخان و گیلان همواره نقش مهم و سازنده‌ای در تقویت مناسبات ایران و روسیه ایفاء کرده‌اند. وی با بیان اینکه گیلان بطور سنتی استان معین در روابط با استان‌های جنوبی روسیه بویژه آستراخان محسوب می‌شود گفت: همانطور که مقامات آستراخان بارها اعلام کرده‌اند که گیلان دروازه‌ی ورود اروپا و ورود به ایران است از نظر ما نیز آستراخان نقش محوری برای روابط تجاری ایران  با روسیه دارد. دکتر نجفی با بیان اینکه براساس اراده‌ی سران ایران و روسیه در 3 سال گذشته سطح روابط راهبردی دو کشور ارتقاء یافته است گفت: باید از این فرصت کم نظیر برای گسترش روابط بین استان‌های دو کشور بویژه در بخش‌های تجاری، فرهنگی و گردشگری بهره بگیریم. وی اظهار امیدواری کرد: دستاوردهای این سفر منجر به تقویت روابط دو جانبه و تسهیل مراودات تجاری بازرگانان دو استان شود. دکتر نجفی همچنین از بنادر و مراکز اقتصادی و رسانه‌ای آستراخان بازدید و با سرکنسول جمهوری اسلامی ایران و تجار مقیم دیدار می‌کند.

بازدید از سرای تجاری ایرانیان در استراخان

استاندار گیلان در نخستین برنامه‌ی سفر به آستراخان از سرای تجاری ایرانیان که توسط اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی گیلان در حال ساخت است بازدید کرد.

تیزهوش تابان در این خصوص با یادآوری اینکه مراحل راه‌اندازی این سرای تجاری براساس توافقات صورت گرفته استانداران دو استان در حاشیه‌ی برگزاری نمایشگاه توانمندی‌های اقتصادی ایران با محوریت گیلان در سال 93 در روسیه آغاز شد گفت: بالاخره پس از دو دهه پیگیری و تقاضای مقامات و تجار دو کشور سرای تجاری ایرانیان با پیگیری‌های استان گیلان و همکاری استان آستراخان پاییز امسال آماده بهره‌برداری است. رییس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی گیلان افزود: بازسازی سرای تجاری ایرانیان شامل ساختمانی در 2 طبقه در مرکز شهر آستراخان در زمینی به مساحت 1500 متر با الگوی معماری ایرانی در حال انجام است. وی با اشاره به تثبیت حدود 200 شرکت ایرانی در آستراخان گفت: سرای تجاری ایرانیان باتوجه به گسترش روابط ایران و روسیه به مرکزی برای تسهیل صادرات به روسیه و نمایش توانمندی‌های ایران تبدیل خواهد شد.

استاندار گیلان هم در این بازدید که جمعی از مقامات آستراخان نیز حضور داشتند با بیان اینکه براساس مجوز صادره از سوی سازمان توسعه‌ی تجارت ایران به دلیل نقش معین گیلان در روابط با آستراخان مدیریت این مرکز به اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی گیلان سپرده شده است گفت: با افتتاح سرای تجاری و گسترش فعالیت‌های اقتصادی و جذب سرمایه گذاری‌ها در روسیه این فرصت را برای صادر کنندگان سراسر کشور فراهم می شود تا برای فعالیت‌های نمایشگاهی و بازاریابی ورود به بازار گسترده روسیه، کشورهای اوراسیا، آسیای مرکزی و شرق اروپا پایگاه دائمی داشته باشند.

استاندار گیلان تأکید کرد: اگر چه متولی سرای تجاری ایرانیان استان گیلان است اما از همه‌ی تجار و بازرگان سراسر ایران دعوت می کنیم از فرصت بوجود آمده در آستراخان در راستای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی که درون نگر و برون‌گرا است استفاده و برای تولید ثروت و ارز آوری بیشتر در کشور تلاششان را دو چندان کنند.

استاندار گیلان با بیان اینکه یکی از مهم ترین موانع صادرات به روسیه دست یافتن به استانداردهای بهداشتی این کشور برای تولیدکنندگان مرغ بود گفت: در دوسال گذشته برخی محصولات لبنی وشیلاتی قادر به دریافت استانداردهای بهداشتی طرف روسی شدند اما تولیدکنندگان مرغ نتوانسته بودند به استاندارد مورد نظر روسیه برسنند  که این استاندارد نیز از سوی برخی تولیدکنندگان بدست آمد.

دکتر نجفی تولید مرغ در استان بیش از نیاز مصرف شهروندان گیلان دانست و افزود: در همین زمینه تعدادی از واحدهای تولید کننده استان استانداردهای لازم بویژه استانداردهای بهداشتی را برای صادرات مرغ به روسیه کسب کرده و فرایند صادرات گوشت مرغ و همچنین لبنیات به روسیه با سرعت قابل قبولی در حال انجام است.

دکتر نجفی ادامه داد: موضوع کاهش تعرفه های گمرکی و اعمال تعرفه های ترجیحی بین دو کشور نیز در حال مذاکره است تا تعرفه کالاهایی از قبیل میوه، تره بار، آبزیان، لبنیات کاهش یابد.

وی با اشاره به  برقراری پرواز هوایی تهران به استراخان ادامه داد: گسترش فعالیت خطوط کشتیرانی رشت- استاراخان از الویت های توسعه تجاری بین دو کشور محسوب می شود و بر این اساس استان گیلان در حال گسترش ظرفیت بنادر خود است.

رونمایی از مجسمه عمرخیام در آستراخان

در راستای تحکیم و توسعه تعاملات منطقه‌ای کشورهای حاشیه دریای خرز به عنوان «دریای صلح و دوستی» قرار شد هر کدام از کشور های آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان، ایران و روسیه  نماد ملی کشور خود را در شهر آستراخان ساخته و نصب کنند بدین منظور، با هماهنگی طرف روسی «مجسمه حکیم عمر خیام» به عنوان نماد ملی جمهوری اسلامی ایران در آستراخان نصب شد.

در مراسم رونمایی از این مجسمه هم دکتر محمد علی نجفی و الکساندر ژیلکین، محمدی سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در آستراخان، تیزهوش نایب رئیس اتاق ایران و روسیه و رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی گیلان و جمعی از ایرانیان مقیم روسیه حضور داشتند.

این مجسمه از جنس برنز و 4 متر و نیم ارتفاع دارد که با همت اتاق بازرگانی گیلان ساخته شده است.

رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی گیلان در این خصوص می گوید: مجسمه حکیم عمرخیام فیلسوف، ریاضیدان، منجم و شاعر ایرانی در پارک دانشجویی روبروی دانشگاه دولتی آستراخان قرار دارد. وی افزود: به استناد مطالب منتشر شده در پایگاه اطلاع رسانی استانداری آستراخان، این استان  تنها جایی در روسیه است که مجسمه شخصیت برجسته علم و فرهنگ ایرانی نصب شده است.

استاندار گیلان هم در مراسم رونمایی از این مجمسه با اشاره به اینکه همواره «اشتراکات فرهنگی» به عنوان یکی از مهم‌ترین پلهای  ارتباطی ملّت‌ها و دولت‌ها عمل کرده است گفت : این نمادفرهنگی  از کشور مان در خاک کشور بزرگ و دوست روسیه باعث تقویت همکاری‌ها، نزدیکی بیش از پیش مردم دو کشور و گسترش مناسبات و تعاملات در تمامی عرصه‌های اقتصادی، علمی، سیاسی و فرهنگی باشد.

دکتر نجفی با بیان اینکه گیلان در ارتباط با استانهای جنوبی روسیه نقش محوری دارد از اینرو به نمایندگی از کشورمان ساخت این مجسمه را برعهده گرفت گفت: امروز برای نصب مجسمه «حکیم عمر خیام» گرد هم آمده‌ایم که فقط یک شاعر نبود. خیام در علم ریاضی و نجوم و اخترشناسی از خیامِ رباعی سرا هیچ کم ندارد. خیام در ادبیات فارسی نماد «تعقل»، «تفکر»، «آزادگی» و «نشاط» بوده است.

استاندار آستراخان نیز در این مراسم ضمن خوش آمدگویی به استاندار گیلان و قدردانی از زحمات وی و اتاق بازرگانی به پاس ساخت و هدیه مجسمه عمر خیام به مردم آستراخان گفت: نصب یادبود شخصیت بزرگ ایرانی همچون خیام نشان از فرهنگ غنی ایرانی و احترام به عقاید ملل مختلف است. الکساندر ژیلکین عمر خیام را شاعر، فیلسوف و دانشمند برجسته و پرآوازه ی ایرانی توصیف کرد و افزود: ما در گفته های خود از مفاهیم فیلسوفانه ی عمرخیام استفاده می کنیم.

اهدای نشان دولتی آستراخان به استاندار گیلان

گفتنی است در پایان مراسم پرده‌برداری از مجسمه‌ی عمرخیام در پارک دانشجوی آستراخان، نشان رسمی دولت آستراخان توسط الکساندر ژیکلین به دکتر نجفی اهداء شد.

استاندار آستراخان در گفتگو با خبرنگاران با قدردانی از نقش استاندار گیلان در گسترش روابط گفت: دکتر نجفی در 3 سال گذشته تلاش‌های زیادی برای روابط دو استان انجام دادند. الکساندر ژیکلین افزود: در این مدت بسیاری از توافقات 2 طرف محقق شده و روابط، گسترش خوبی یافته است. وی خاطرنشان کرد: من اطمینان دارم سطح روابط دو استان باز هم گسترش می‌یابد. ژیکلین اظهار داشت: این تلاش‌ها موجب شده تا روابط ایران و روسیه نیز اضافه شود.

افتتاح بخش ایران در موزه آستراخان

فردای سفر با حضور استاندار گیلان، سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در آستراخان و مقامات این استان بخش آثار و هدایای ایران به مردم و دولت آستراخان در موزه تاریخ محلی آستراخان به بهره برداری رسید.

استاندار در گیلان در مراسم گشایش این بخش گفت: در این موزه آثار مختلف از روابط ایران و آستراخان در طول قرن های گذشته تا دوران معاصر و هدایایی که مردم ایران در این سالها به مردم آستراخان و مقامات این استان اهدا کرده اند جمع آوری شده است. دکتر نجفی با اشاره به پرده برداری از مجسمه حکیم عمر خیام و افتتاح بخش ایران موزه تاریخ محلی آستراخان گفت : این دو برنامه ی فرهنگی نشان دهنده ی پیوند دیرباز گیلان و استانهای کشور با آستراخان است.

وی با بیان اینکه فرهنگ غنی و با اصالت ایران با نگاه هنرمندانه و ظرفیت به ایران دوستان جهان ظرفیت شناساندن بیشتر دارد گفت : ترویج دوستی های ملل منجر به پایداری صلح و آرامش در جهان خواهد شد. استاندار گیلان در پایان هدایایی از صنایع دستی گیلان را به بخش ایران موزه تاریخ محلی آستراخان اهداء کرد.

همچنین دکتر نجفی از دیگر بخش های موزه تاریخ محلی آستراخان بازدید کرد. گفتنی است استاندار گیلان با همراهی استاندار آستراخان از مرکز نمایشهای آستراخان نیز در این روز بازدید کرد.

نشست پایانی استانداران: تقویت همگرایی اقتصادی دو استان به برنامه های جدید نیاز دارد

استاندار گیلان در دیدار با استاندار آستراخان با بیان اینکه روابط دو استان هم اکنون در بهترین سطح در چند دهه ی گذشته قرار دارد گفت : باید با برنامه ریزی های جدید در مسیر همگرایی اقتصادی دو استان قدم برداریم.

دکتر نجفی در این دیدار با تشکر از میهمان نوازی گرم مقامات و مردم آستراخان از هیأت گیلانی افزود: بعد از اولین دیدار یک هیأت گیلانی از آستراخان که به بیش از دو دهه می گذرد و در آن هیأت نیز حضور داشتم، بسیار خوشحالم که می بینم هم اکنون قدم های بسیار خوبی در طول این سالها برای افزایش سطح مراودات برداشته شده است. وی به برپایی نمایشگاه های متعدد توانمندی های جمهوری اسلامی ایران با محوریت گیلان در دو دهه ی گذشته اشاره و خاطرنشان کرد: آمادگی داریم تا با انجام تدابیر و حرکت های سازنده در مسیر همگرایی بیشتر و تقویت دوستی مردمان دو استان قدم برداریم. وی با اشاره به برقراری مجدد پرواز تهران و آستراخان گفت: این پرواز با پیگیری های استانداری های دو طرف و مساعدت سازمان توسعه ی تجارت از سرگفته شد اما برای اینکه این پرواز ارزشمند حفظ شود نیازمند انجام همکاری های منسجم و پایدار در بخش تجاری و گردشگری هستیم.

استاندار گیلان خاطر نشان کرد: سطح روابط گیلان و آستراخان هم اکنون در بهترین شرایط قرار دارد و ما می توانیم از این فرصت برای اجرای برنامه های مشترک اقتصادی استفاده کنیم. وی همچنین خواستار اختصاص زمین در آستراخان برای ساخت انبارهای بزرگ لجستیک به منظور صادرات و واردات از سوی گیلان شد و افزود: توسعه ی حمل و نقل دریایی در گیلان در حال انجام است تا روابط تجاری تسهیل شود.

دکتر نجفی با اشاره به اینکه تقویت ارتباطات گردشگری به برقراری مداوم پروازها کمک می کند گفت: باتوجه به وجود بیمارستان های مدرن، امکانات پزشکی و متخصصان با تجربه، گیلان آمادگی راه اندازی دفتر توریسم سلامت ایران را در آستراخان دارد بویژه اینکه هزینه های درمان در کشورمان یک سوم قیمت جهانی است. وی انجام همکاری های مشترک بین منطقه آزاد انزلی و منطقه ی ویژه ی اقتصادی «لوتوس» را که با هدف ایجاد منطقه ی آزاد در حال ساخت است مورد تأکید قرار داد و خاطر نشان کرد: اگر روابط تجار دو استان تقویت شود ارتباطات پایدار دو کشور نیز نهادینه تر می شود.

استاندار آستراخان نیز در این دیدار گفت: خوشحال هستم که شما را می بینم و روابط گیلان و آستراخان همچون دو حلقه ی به هم پیوسته در حال گسترش است و موجب افزایش روابط ایران و روسیه می شود. استاندار آستراخان با تائید سخنان استاندار گیلان مبنی بر اینکه برای تداوم پرواز آستراخان تهران باید برنامه ریزی کرد گفت: رایزنی هایی را با آژانس های گردشگری ایران در حال انجام داریم ضمن اینکه کشورهای همسایه و استانهای همجوار از این پرواز برای تهران استفاده خواهند کرد.

گفتنی است در پایان این دیدار استاندار گیلان هدایایی از صنایع دستی و چای گیلان را به استاندار آستراخان هدیه کرد.