احتمالا بعنوان یک ورزشکار بارها برایتان پیش آمده که در تمرینات دارای عملکرد فوق العاده در اجرای تکنیکها بوده اید، اما در میدان مسابقه و رقابت، همان تکنیکها را به بدترین شکل ممکن اجرا کرده اید. یا اینکه در جایگاه یک مربی بارها شاهد انجام فنون و تاکتیکها به بهترین نحو توسط ورزشکاران یا تیمهایتان بوده اید، ولی در هنگام یک رقابت مهم علیرغم انتظاری که داشتید، شاهد سردرگمی و تحت تاثیر جو مسابقه قرارگرفتن شاگردانتان و در نتیجه عملکرد ضعیفشان بوده اید. شاید از خود پرسیده باشید که دلیل اینکه ورزشکاران گاهی حتی از انجام یک حرکت ساده عاجز می شوند و بدترین عملکرد خود را به نمایش می گذارند، چیست؟

به چند مثال توجه کنید:

علی قلی زادگان کشتی گیری که در مسابقات جهانی پس از شکست، تمرکز خود را از دست داده، با مربی حریف دست نمی دهد و همین اشتباه باعث می شود، تیم ملی یک کشور از دستیابی به عنوان قهرمانی جهان باز ماند

روبرتو باجو کاپیتان تیم ملی فوتبال ایتالیا، درست در سالی که بهترین بازیکن جهان می شود، یک ضربه پنالتی در فینال جام جهانی 1990 ایتالیا را از دست می دهد

صمدوف وزنه بردار روس، که علیرغم بلند کردن وزنه ای یکسان با نفرات اول و دوم، ولی صرفا بخاطر چند گرم وزن بیشتر، مدال برنز المپیک 92 بارسلون به وی رسید، از پذیرش مدال برنز سر باز زد و همین حرکت باعث شد مادام العمر از حضور در رقابتها محروم شود

افتادن راکت از دست تنیسور ژاپنی، همراه داشتن موبایل توسط شمشیرزن فرانسوی، به اب پریدن شناگر اسپانیایی پیش از استارت داور، همه و همه اتفاقاتی بود که المپیک ریو را جذاب کرده بود.

و مثالهای بسیاری که یقینا برای شما یا ورزشکاران حرفه ای پیش آمده است.

موفقیت یک ورزشکار در هر رشته ورزشی نتیجه عملکرد و اجرای صحیح تکنیکها و تاکتیکهایی است که از قبل فرا گرفته است و این فاکتورها در کنار آمادگی جسمانی، ورزشکار را در مسیر صحیح موفقیت قرار می دهد. اما وجود این فاکتورها به تنهایی برای رسیدن به موفقیت کافی نیست. درواقع ضلع سوم این مثلث، آمادگی ذهنی و روانی است که باعث دستیابی ورزشکار به موفقیت می شود.

اگر به مسابقات ورزشی حرفه ای در سطح جهانی و المپیک نگاه کنیم، تفاوت چندانی از نظر آمادگی جسمانی و فنی بین شرکت کنندگان وجود ندارد. در اینجا عامل تعیین کننده، همان آمادگی ذهنی است.

آمادگی ذهنی یعنی داشتن تمرکز، اعتماد بنفس، هدفمند بودن، کنترل استرس و تسلط بر خود.

در تقابل بین دو ورزشکار حرفه ای، برد از آن کسی است که علاوه بر آمادگی جسمانی و فنی، دارای آمادگی ذهنی نیز باشد.

میتوان گفت، امروزه در میادین بین المللی، رقابت نه بین دو جسم برتر، که بین دو ذهن برتر است. حتما توجه کرده اید که قهرمانان ورزشی درباره موفقیتشان اغلب از تصویرسازی، تمرکز، آرمیدگی، تجسم خود بعنوان قهرمان یا لحظه دریافت مدال قهرمانی سخن می گویند. یا اینکه هرشب قبل از خواب به قهرمانی فکر می کنند و مسابقه خود در مقابل حریف را تجسم کرده و آن را مرور می کنند.

بعنوان مثال مایکل فلپس، قهرمان نام آشنای چندین دوره شنای المپیک، بهترین مسابقه ممکن را به قدری قوی در ذهن خود مجسم می کند که انگار واقعا در آب شیرجه میزند. سپس سناریوهای مختلف مثل احتمال پاره شدن لباس یا شکستن عینک را یکی یکی بررسی کرده و به ذهن می سپارد. آنگاه با سیستم عصبی آماده وارد مسابقه می شود و در صورت بروز هرگونه اتفاق بلافاصله واکنش مناسب از خود بروز می دهد.

احمدرضا عابدزاده، کاپیتان سالهای نه چندان دور تیم ملی کشورمان، نمونه بارز تسلط بر ذهن است. همیشه با آمادگی ذهنی کامل وارد میدان مسابقه می شد و برای هرگونه اتفاق غیرمنتظره ای آماده بود. بعنوان نمونه، در بازی معروف ملبورن استرالیا، پس از حمله تماشاگرنما به زمین بازی و پاره کردن تور دروازه، آن هم زمانی که تیم ملی دو بر صفر عقب بود، واکنش استثنایی عابدزاده و خنده ها و پشتک زدنهایش برای حفظ روحیه تیم، استثنایی بود و در نهایت منجر به صعود ایران به جام جهانی شد. فریادهای یا ابوالفضل حسین رضازاده و یا پشتک نیم باروهای فردین معصومی بعد از یک رقابت سخت و نفسگیر، کاملا هوشیارانه آمادگی جسمانی وی را به رخ حریفان بعدی می کشید.

ورزشکاران به کسی نیاز دارند که به آنها بگویند چه کاری برای بهتر شدن انجام دهند، تا نتایج محسوسی که می خواهند در عملکردشان مشهود باشد. درواقع قدرت در دستان و در ذهن ورزشکاران است و تنها چیزی که نیاز دارند ابزاری برای استفاده از این قدرت است.

برای تقویت ذهن برنامه ای طراحی شده است که اگر این برنامه تقویت ذهنی را انجام دهید، حتما از لحاظ ذهنی آماده تر خواهید شد.

آمادگی ذهنی ده دقیقه ای همانطور که از نامش پیداست، ده دقیقه تمرین برای استفاده از استعداد و قابلیتهای ما برای رسیدن به نتایج دلخواهمان است.

آمادگی ذهنی ده دقیقه ای به این اشاره می کند که ورزشکار میتواند در ده دقیقه، آمادگی ذهنی لازم برای کسب موفقیت در مسابقات را پیدا کند. ممکن است باور امکان پذیر بودن چنین چیزی مشکل باشد، اما حقیقت دارد. فردی که ده دقیقه از وقت روزانه اش را صرف تمرین ذهنی کند به سطحی از آمادگی ذهنی می رسد که برای برتری در مسابقات مورد نیاز است.

آمادگی ذهنی ده دقیقه ای شامل سه مرحله اصلی است. تمرین ذهنی، هدف گذاری و راه حل محوری سرسختانه.

در مرحله اول که برای هر ورزشکار به صورت اختصاصی طراحی میشود، به وی کمک می کند تا کارهایی که برای موفقیت لازم است را تشخیص داده و روی آنها تمرکز کند. مثلا با تنفس حساب شده، سطح استرس خود را در حین مسابقه کاهش دهد یا مثلا با تکرار جمله "من بهترین بازیکن میدان هستم" انگیزه و اعتماد به نفس خود را افزایش دهد.

مرحله دوم در آمادگی ذهنی ده دقیقه ای به مربیان و ورزشکاران می آموزد که چگونه با گنجاندن اهداف در تمرینات روزانه و مسابقات، انگیزه ورزشکار را افزایش داده و عملکرد وی را بهبود بخشند. بعنوان مثال کشتی گیری که هدف نهایی اش کسب مقام قهرمانی است، برای رسیدن به این هدف باید تکنیکهای لازم را قبل و بعد از تمرین در ذهن خود مجسم کرده و در حین مسابقه هدفش بر روی اجرای فن متمرکز باشد. به این ترتیب مسیرش به سمت کسب مقام قهرمانی هموار می شود.

در مرحله سومبه افراد آموزش داده می شود که چگونه همیشه راه حلی در چنته داشته باشند. مثلا یک بازیکن فوتبال هنگام زدن ضربه پنالتی، درحالیکه تماشاگران با ایجاد سر و صدا سعی در برهم زدن تمرکزش دارند، چگونه خودش را آرام کرده و بدون توجه به آنها، ضربه خود را به گل تبدیل کند.

مربیان بی شماری از بازیکنانشان انتظار دارند تا از نظر ذهنی آماده باشند اما هیچ برنامه ای برای شرطی سازی ذهنی آنها ندارند. برنامه آمادگی ذهنی ده دقیقه ای زمانی بیشترین کمک را به شما خواهد کرد که مسئولیت افکار و اعمالتان و تاثیری که بر نتایج کارتان دارند را بپذیرید. شما با انتخاب این که به چه چیزی فکر کنید و چه کاری را انجام دهید، موفقیت تان را رقم می زنید.

نویسنده: نوید بنی اسدی